Zes maanden na briefje van Bruins: 'Ik vroeg of het ministerie een dag kon wachten'

• Joram Bolle

"Er wordt mij bevestigd dat er een patiënt is met het coronavirus in Nederland. Het zou gaan om een man die verblijft in isolatie in het Tweestedenziekenhuis in Tilburg."

Met die mededeling van toenmalig minister Bruno Bruins op 27 februari in een live NOS-uitzending was het officieel: Nederland behoort tot de habitat van het SARS-CoV-2-virus.

Bruins las de mededeling voor van een briefje:

Burgemeester Theo Weterings van Tilburg was niet zo blij met die bekendmaking, zegt hij terugblikkend: "In de middag wist ik van de besmetting en toen moesten er voorbereidingen getroffen worden om dat bekend te maken. Ik heb contact gehad met het ministerie en gevraagd of we dat de volgende dag konden doen."

Maar het ministerie wilde niet wachten. Niet onbegrijpelijk, vindt Weterings nu: "Ze wilden niet het verwijt krijgen dat ze het al wisten, maar het tijdens die uitzending hebben verzwegen."

Net als de meeste Nederlanders zag Weterings pas tijdens de tv-uitzending hoe de bekendmaking precies gebeurde: "Toen heb ik me nog verbaasd dat de minister het verkeerde ziekenhuis noemde." De patiënt lag niet in het TweeStedenziekenhuis, maar in het St. Elisabeth-ziekenhuis. Overigens vormen die twee samen wel bestuurlijk één ziekenhuis: het ETZ.

In de auto

Op 26 februari was de betreffende patiënt op de spoedeisende hulp binnengekomen met griepachtige klachten, vertelt Edo Arnoldus, neuroloog en voorzitter van de medische staf van het ETZ: "Volgens het RIVM viel hij niet in de groep patiënten die per se getest moest worden. Hij was wel in Noord-Italië geweest, maar niet in de specifieke plaatsen die het RIVM als risicogebied had aangewezen."

Het beleid van het ziekenhuis was toen echter om patiënten met griepachtige klachten toch te testen. Donderdagochtend 27 februari bleek de man positief te testen op corona. Maar om absoluut zeker te zijn dat het echt om het virus ging, werd een tweede test afgenomen. Arnoldus: "Ik zei nog tegen m'n vrouw: 'Er is vanavond een programma op tv over corona. Even kijken'."Een half uur voor de uitzending met Bruins werd Arnoldus gebeld door de bestuursvoorzitter van het ziekenhuis: ook de tweede test bleek positief.

En dus zat hij niet rustig op de bank, maar sprong hij in de auto voor crisisoverleg in het ziekenhuis. Met een persoon of tien zaten ze in de stafbestuurskamer op de eerste verdieping. Tijdens hun overleg stond de tv aan. Ze zagen de minister het briefje voorlezen.

Bekijk in deze video hoe vier hoofdrolspelers terugblikken op de corona-uitbraak:

Burgemeester Weterings zat de volgende dag om 12.30 uur samen met een arts-microbioloog van het ETZ en een arts van de GGD achter een grote tafel, vol met microfoons. Vertegenwoordigers van alle Nederlandse media wilden weten hoe groot het risico is dat er meer coronagevallen volgen.

"Volgens de normen van de GGD was de patiënt in de dagen dat hij carnaval vierde niet besmettelijk", zei Weterings in de persconferentie. Weterings nu: "De kennis over het virus is ontzettend toegenomen in het afgelopen half jaar. Nu weten we dat mensen ook zonder symptomen het virus kunnen verspreiden."

Carnaval begin februari heeft waarschijnlijk een grote rol gespeeld bij het verspreiden van het virus in de beginperiode in Nederland. Daarom werden Brabant en Limburg het epicentrum van de uitbraak.

In het ziekenhuis van Tilburg waren ze verrast. Niet per se door het aantal besmettingen, maar wel door het ziektebeeld. Edo Arnoldus: "Mensen die een beetje benauwd het ziekenhuis in kwamen, waren soms een uur later dood. Ze haalden de IC niet eens. Dat hakte er ongelooflijk in."

"Op 12 maart aan de ontbijttafel belde ik mijn collega Jorritsma uit Eindhoven", zegt Weterings. "Dit is een hele andere film dan waar we twee weken terug het scenario voor hebben gezien, zei ik hem."

Een half jaar later zijn beiden een stuk positiever gestemd. Weterings: "We hebben een hoop geleerd." Arnoldus: "Er is veel meer bekend over hoe we de ziekte moeten behandelen. En we hebben veel ervaring opgedaan met de samenwerking tussen ziekenhuizen, zoals het verspreiden van patiënten als een ziekenhuis overbelast dreigt te raken."

Dus mocht er een tweede golf komen, dan zijn ze in Tilburg veel beter voorbereid. Dat kunnen ze je op een briefje geven.

Deze kaart laat de ontwikkeling van het virus in Nederland zien. Voor app-gebruikers: klik eerst op de afbeelding: