Mondkapjeskwestie verdeelt scholen, zorgen over gezondheidsrisico's blijven

• Laura Steenbeeke en Hugo van der Parre

Ongeveer een op de vijf scholen in het voortgezet onderwijs verplicht of adviseert leerlingen om mondkapjes te gebruiken. Nog een aantal scholen overweegt dit, ondanks het geldende RIVM-advies dat een mondkapje niet nodig is. Een enkele school wil bovendien dat leerlingen onderling afstand houden.

Scholen vertellen erover bij een rondgang van de NOS langs zo'n honderd gemeenschappen voor voortgezet onderwijs. De eerste scholen begonnen vorige week in de regio Noord, deze week volgden de zuidelijke provincies en volgende week start de regio Midden-Nederland. Schoolleiders zeggen dat ze zorgen hebben over de nabije toekomst.

Mondkapjes

Het merendeel van de scholen doet het, zolang het van het RIVM niet hoeft, vooralsnog zonder mondkapjes. Scholen die wel mondmaskers voorschrijven doen dat vooral als de anderhalve meter tussen docent en leerling moeilijk gehandhaafd kan worden. Dat is voornamelijk zo bij praktijkvakken. "Bij Techniek moet de docent uitleg geven over machines. Docent en leerling moeten dan mondkapjes dragen", licht een vmbo-school toe. Een ander noemt de horecalessen, "waar eten wordt bereid voor anderen".

Ook bij het wisselen van de lessen worden hier en daar mondkapjes voorgeschreven. Een aantal scholen benadrukt dat het dragen van mondkapjes daar vrijwillig is. Het Huygens Lyceum in Eindhoven zegt: "Als medewerkers of leerlingen zich hier veiliger door voelen, staat het hen vrij deze te gebruiken".

Anderen benoemen de signaalfunctie die ervan uitgaat. Het Atheneum College Hageveld in Heemstede zegt bijvoorbeeld: "Het draagt bij aan bewustwording van leerlingen qua afstand houden en gedrag op school".

Ventilatie

De afgelopen weken waren er bij scholen veel zorgen over de rol van ventilatie bij de verspreiding van het coronavirus. Minister Slob riep scholen op om te controleren of hun systemen voldoen aan het bouwbesluit. Dat hebben ze intussen bijna allemaal gedaan, of ze doen dat op korte termijn, blijkt uit de rondgang.

Ongeveer de helft van de scholen die reageerden, treft extra maatregelen om het ventilatiesysteem in orde te maken. Veel scholen zorgen ervoor dat recirculatiesystemen worden uitgeschakeld. Ook geven ze aan dat ze de luchtkwaliteit vaker meten en veranderen ze de afstelling van het systeem, zodat er meer lucht van buiten wordt aangezogen. Ramen en deuren worden massaal opengezet.

NOS Stories ging op middelbare scholen kijken:

Afstand

Incidenteel kiest een school ervoor om leerlingen toch onderling afstand te laten houden. Een praktijkschool: "80 procent van de lessen is praktisch en dus wordt er veel gelopen. De leerlingen moeten daarbij zo veel mogelijk op een armlengte van elkaar af blijven, en 1,5 meter afstand houden tot het personeel."

Een school op Terschelling heeft een tent van honderd vierkante meter aangeschaft, als extra overdekte buitenruimte in de pauzes. "Zo krijgen leerlingen en docenten meer fysieke ruimte."

Verwarring en zorgen

Het grootste deel van de scholen is tevreden met de huidige richtlijnen vanuit het kabinet. Enkele scholen uiten wel kritiek op de onduidelijkheid van de afgelopen weken. Zo adviseerde kinderarts Károly Illy vorige week dat leerlingen toch een meter afstand tot elkaar moesten houden.

Het leidde tot verwarring op scholen. Een rector uit Groningen klaagt dat het Outbreak Management Team, waarvan Illy lid is, niet met één mond spreekt. Een schooldirecteur in Alkmaar: "Het zou fijn zijn als deskundigen niet voor hun beurt praten en zich realiseren wat de impact van hun uitspraken is op de gemiddelde docent."

Sommige scholen hadden liever gezien dat de overheid eerder had gecommuniceerd over de vraag of naar school gaan veilig is. "Te lang wachten op voorlichting van de overheid geeft gelegenheid tot speculaties en contraire meningen. Als die doos van Pandora eenmaal opengaat, is er geen houden meer aan."

Uiteraard zijn er ook zorgen over de angst van medewerkers en "het aantal leerkrachten dat straks bij een kleine verkoudheid niet naar school komt en getest moet worden". En over leerlingen en leerkrachten die misschien een tijd in quarantaine moeten.

Een schoolleider uit Schijndel toont zich ten slotte vooral optimistisch: "Het verheugt ons dat we de leerlingen weer in klassen en lesgroepen mogen ontvangen. Rust, veiligheid, gezond verstand zijn de kernwoorden".