Flick kneedt Bayern met hulp Hollandse fluisteraar: 'Danke Marcel, met duimpje'

• Guido van Gorp

  sportredacteur

"Hansi vroeg of we een dag lang over voetbal konden praten. Dat vond ik prima natuurlijk", herinnert Marcel Lucassen zich nog. "Dat deden we ook weleens toen hij vroeger nog assistent was van Joachim Löw (bondscoach Duitsland, red.). Hij is heel leergierig."

Als het Bayern München van trainer Hans-Dieter 'Hansi' Flick zondagavond in de Champions League-finale de strijd aanbindt met Paris Saint-Germain, zal in ieder geval één Nederlandse voetbaltrainer met meer dan gemiddelde belangstelling de verrichtingen van de Duitse formatie volgen. De 58-jarige Lucassen leerde Flick kennen toen ze beiden bij de Duitse voetbalbond werkten en wordt sindsdien nog regelmatig door hem geraadpleegd.

In Lissabon, waar de finale van de Champions League wordt gespeeld, kan Bayern München voor de zesde keer in zijn bestaan de belangrijkste Europese beker voor clubs veroveren. Het zou de ultieme bekroning zijn voor de revival die Flick in slechts enkele maanden bij Bayern tot stand heeft weten te brengen.

Geboren assistent

Flick, die zelf tussen 1985 en 1990 voor Bayern München speelde, oogde als een geboren assistent. Zo zag ook het Bayern-management hem in eerste instantie.

Sinds eind vorig jaar is echter alles anders. Een serie belabberde wedstrijden met een 5-1 nederlaag tegen Frankfurt als dieptepunt stortte de Beierse topclub toen in een crisis, met als gevolg dat hoofdtrainer Niko Kovac werd ontslagen en assistent Flick als tijdelijke vervanger naar voren werd geschoven.

Toppers genoemd

In de media passeerde een waslijst aan grote namen uit het internationale trainersgilde die Bayern uit het slop zouden kunnen trekken. Massimiliano Allegri, Erik ten Hag, Arsène Wenger, Mauricio Pochettino, ze zouden bovenaan het lijstje van Bayern staan. Maar het bleef Hansi Flick. En het blijft voorlopig Hansi Flick.

De aanstelling van de coach bleek een schot in de roos. Onder zijn leiding bloeiden nagenoeg afgeschreven spelers weer op en keerde de schwung terug in het elftal. Bayern werd kampioen en won de nationale beker.

En die opmerkelijke opmars is dus mede te danken aan Marcel Lucassen. Hij, een globetrotter uit Venlo, hielp Flick bij het ontwikkelen van zijn voetbalfilosofie.

We gaan terug naar november 2018. Hans-Dieter Flick meldt zich op het trainingscomplex van Arsenal. Hij is daar speciaal naartoe gevlogen om een dag lang te sparren met Marcel Lucassen. Een dag later zal Flick doorreizen naar Manchester City-trainer Pep Guardiola voor een soortgelijke sessie.

Klankbord

Lucassen is het prototype achtergrondfiguur in de glamoureuze mondiale voetbalwereld. Onbekend bij het grote publiek, maar zeer gewaardeerd door clubs en spelers waarmee hij gewerkt heeft of die hem als consultant hebben ingehuurd.

Een blik op zijn cv: Hertha BSC, TSG 1899 Hoffenheim, Bayern München, PSV, Vitesse, Club Brugge, Guangzou Evergrande, Al-Nasr en de voetbalbonden van Finland, Tsjechië, Japan en Zuid-Afrika.

Tegenwoordig is Lucassen 'Head of Coach and Player Development' bij de Arsenal Academy. Zijn taak in een notendop: spelers en trainers het beste uit zichzelf laten halen.

De band met Flick gaat terug naar Lucassens periode bij de Duitse voetbalbond, waar hij tussen 2008 en 2015 werkzaam was als 'coach van coaches' om een speelstijl te helpen ontwikkelen voor de nationale jeugdteams. Uit de gesprekken die beiden destijds voerden ontstond een meer dan collegiale band. En zo kon het gebeuren dat Lucassen onlangs een telefoontje kreeg van de Bayern-trainer.

Sessie

"Hij vroeg of we konden praten. Prima natuurlijk", herinnert Lucassen zich nog. Op het trainingscomplex van Arsenal voerden ze intensieve gesprekken, waarbij Flick nog altijd de even bescheiden en naar vernieuwing zoekende trainer van weleer bleek te zijn. Voortdurend maakte hij aantekeningen.

"Hij is heel leergierig", zegt Lucassen.

"Het was een intensieve dag. Hij wilde filosoferen over speelwijzen. Hoe je dat kunt trainen. Hoe je daarbij coacht. Hij had daarbij zijn eigen gedachtes en daar heb ik hem een beetje in gestuurd."

Wie Lucassen spreekt, merkt: het gaat binnen de kortste keren over de diepere lagen van het voetbalspel. Zo ook die bewuste middag.

Spelers worden coach

"Voetbal is geen coachingssport, voetbal is een spelerssport, dat vertelde ik hem", aldus Lucassen. "Daarom is het belangrijk dat spelers jouw rol overnemen op het veld. Je moet heel helder hebben hoe jij wil aanvallen, verdedigen en omschakelen. Dat vertaal je naar de training, want daar kun je situaties stopzetten en aan details werken."

Lucassen: "Werkt de vertaling van het coachbrein naar het spelersbrein, dan heb je een zelfregulerend team dat op het veld eigen keuzes maakt. Of, in het ultieme geval, een team dat in staat is te reageren op elkaars lichaamstaal tijdens de wedstrijd binnen de spelprincipes."

Perfecte ploeg

Het Bayern van Flick is zo'n team, meent Lucassen. De coach heeft volgens de Limburger een perfecte samensmelting gecreëerd van spelers die elkaar al jaren kennen (Neuer, Alaba, Lewandowski, Müller, Boateng) en spelers die op elkaar zijn ingespeeld bij de Duitse jeugdelftallen (Goretzka, Kimmich, Gnabry, Süle).

"Dit team begrijpt elkaar heel snel, ze zijn op elkaar ingespeeld. Als je dan ook nog een coach hebt die heel helder kan communiceren en de juiste sfeer creëert, wat Hansi heeft gedaan, dan komt het vertrouwen. Dan krijg je dit soort resultaten", verwijst Lucassen naar de recente Champions League-reeks van Bayern.

Nog altijd heeft de opleider van Arsenal nauw contact met Flick. "Vanmorgen stuurde hij toevallig nog een appje. "Danke Marcel, met een duimpje", zegt Lucassen met een lach.

Om dan weer serieus te vervolgen: "Ik had hem namelijk een bericht gestuurd dat hij moet oppassen voor Paris Saint-Germain. Want kijk, je kunt wel hoog willen verdedigen, maar daar zitten nog te veel fouten in. Met name de restverdediging, het verdedigend denken, in balbezit, daar moeten ze nog wel aan werken. Zeker als er meer balverlies geleden wordt, wat in andere wedstrijden beter verzorgd was."