Gemeenteraadsleden eisen plaats op in spoedwet, De Jonge vindt dat niet nodig

Leden van de gemeenteraden willen dat de Tweede Kamer de coronaspoedwet zo aanpast dat de gemeenteraden invloed kunnen uitoefenen op de maatregelen die de verspreiding van het coronavirus moeten tegengaan. Dat kunnen maatregelen van burgemeesters zijn, maar ook die van veiligheidsregio's.

Het staat in een reactie op het wetsvoorstel 'Tijdelijke wet maatregelen covid-19' die de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden (NVR) naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.

"De tijdelijke wet plaatst ruim 8500 raadsleden tegenover de wet, in plaats van dat zij ook de ambassadeurs zouden kunnen zijn van de diverse tijdelijke maatregelen", schrijft de NVR.

Democratisch tekort

In het wetsvoorstel staat dat de burgemeester over lokale maatregelen op het terrein van openbare orde en veiligheid verantwoording aflegt aan de raad. Volgens de NVR gebeurt dat alleen achteraf. Daardoor is de raad nauwelijks in staat om de burgemeester bij te sturen. "Eigenlijk wordt nu gezegd: 'democratie komt even niet goed uit'", zegt NVR-voorzitter Belhaj in het NOS Radio 1 Journaal.

De vereniging wil dat de burgemeester in overleg met de raad bepaalt welke maatregelen in diens gemeente genomen moeten worden. Dat zou nodig zijn omdat noodverordeningen en ook de spoedwet raken aan mensenrechten. Als de raad een grotere rol krijgt in het vaststellen van maatregelen creëer je ook nog een groter draagvlak onder de inwoners, zegt de NVR.

Hetzelfde geldt voor besluiten van de 25 veiligheidsregio's, waar nu geen democratische controle op is. Belhaj vindt dat het hoofd van een veiligheidsregio vooraf de gemeenteraden in zijn regio moet raadplegen, voordat hij een verordening afkondigt. "Burgemeesters zitten in een veiligheidsregio, maar wij kunnen niet een burgemeester ter verantwoording roepen voor maatregelen die de veiligheidsregio neemt", zegt hij. "Wij vinden de situatie zorgwekkend."

De NVR vraagt zich af of de verordeningen die op basis van het huidige wetsvoorstel worden afgekondigd, stand houden bij de rechter. De kans bestaat dat die verordeningen in strijd zijn met de grondwet, staat in de brief.

De Jonge: rol gemeenteraden juist versterkt

Minister De Jonge zegt in een reactie dat het niet nodig is om in de wet gemeenteraden een duidelijker rol te geven. "De maatregelen worden nu door een aanwijzing van mijn ministerie aan de voorzitters van veiligheidsregio's opgelegd. Voorafgaande inspraak is op dit moment niet mogelijk en dat is met deze wet veel meer mogelijk."

Volgens De Jonge wordt de positie van gemeenteraadsleden ten opzichte van de huidige situatie juist versterkt. De minister benadrukt dat raadsleden ook van tevoren een debat met hun burgemeester kunnen houden.