Luchtreinigers mogelijk oplossing voor ventilatie in sportscholen

Veertig mensen die zich in het zweet werken in een kleine ruimte met als doel veel in- en uit te ademen. Weliswaar met 1,5 meter afstand, maar toch: het is niet goed voorstelbaar in coronatijd, en het mag dus ook niet volgens de richtlijnen. Een maand geleden gebeurde het in naam van de wetenschap tóch, in de sportzaal van de Technische Universiteit Eindhoven.

Doel was om meer inzicht te krijgen in de verspreiding van aerosolen, fijne speekseldruppels, in de lucht bij het sporten. Om zeker te weten dat ze niet besmet waren, werden de deelnemers eerst getest op corona, moesten ze daarna twee dagen in quarantaine en deden ze vervolgens een dag lang oefeningen op fitnessapparaten.

Met bijna 150 sensoren werd gemeten hoeveel aerosolen vrijkwamen en hoe die zich gedurende de dag door de ruimte verspreidden. "Het was een behoorlijke operatie, waarvoor we uiteraard ook toestemming van de Veiligheidsregio en het RIVM nodig hadden", zegt hoogleraar en hoofdonderzoeker Bert Blocken van de TU Eindhoven.

Blocken is nog voorzichtig met conclusies. Ten eerste omdat zijn onderzoek nog moet worden voorgelegd aan vakgenoten. Maar ook omdat de wetenschap het er niet over eens is of en hoe aerosolen bijdragen aan de verspreiding van het coronavirus. Maar hij spreekt van "zeer interessante eerste resultaten".

"Wat we zagen was dat het reguliere ventilatiesysteem in Eindhoven, dat 5,7 keer meer ventileert dan officieel vereist is, de lucht niet voldoende ververste voor de hoeveelheid mensen die daar met matige inspanning bezig was. De concentratie aerosolen liep naarmate de dag vorderde hoog op." Maar toen in dezelfde ruimte twee luchtreinigers werden geïnstalleerd, verbeterde de situatie. "Toen bleef de concentratie aerosolen op een continu laag niveau."

Die luchtreinigers zijn mobiele circulatie-apparaten die lucht rondpompen en aerosolen met een plasmafilter neutraliseren. "Een goed apparaat kan 98 procent van de aerosolen tegenhouden", zegt Blocken. Hoewel hij dus nog een slag om de arm houdt, denkt hij dat het voor sportscholen een oplossing kan zijn om verantwoord open te blijven.

"Niet alleen wetenschappelijk, maar ook kostentechnisch. Een bestaand mechanisch gebalanceerd ventilatiesysteem in een sportschool tien keer sterker maken, kost al gauw 40.000 euro. Deze oplossing is tot een factor tien goedkoper en is energiezuiniger. En met voldoende luchtreinigers kun je misschien zelfs in de buurt komen van de luchtkwaliteit zoals die buiten is." Deze luchtreinigers zullen wel altijd in combinatie met bestaande ventilatie moeten worden gebruikt. "Ze halen namelijk geen CO2 uit de lucht."

Blocken gelooft dat extra circulatie met luchtreinigers ook in andere ruimten dan sportscholen zou kunnen helpen. "Maar laten we niet vooruitlopen, eerst willen we dit nog beter onderzoeken."

Als het onderzoek over twee tot drie weken gepubliceerd wordt, zullen de resultaten gedeeld worden met het RIVM. Mogelijk biedt de nieuwe kennis aanknopingspunten voor een herziene richtlijn, hopen de onderzoekers.

Nieuwsuur zocht eerder uit hoe aerosolen zich verpspreiden op kantoor, in een club en in de sportschool: