Collega's CBS-econoom hoopvoller: 'Krimp niet catastrofaal, wel fors en logisch'
Een ongekende krimp van de economie, noemde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) vanochtend de jongste kwartaalcijfers van min 8,5 procent. De voornaamste oorzaak: huishoudens hebben in april, mei en juni veel minder uitgegeven dan de kwartalen hiervoor.
Schokdempers waren de steunmaatregelen van de overheid, waarmee de inkomens van zo'n 3 miljoen mensen zijn aangevuld. Mede daarom is de klap in andere Europese landen nog groter, zeggen economen. Hoe interpreteren zij deze cijfers? En zijn ze inderdaad 'catastrofaal', zoals CBS-hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen zegt?
"Catastrofaal wil ik het niet noemen. Verder is het wel wat het CBS zegt: het is net iets minder dan andere landen maar alsnog een hele forse krimp", zegt Coen Teulings, econoom en oud-directeur van het Centraal Planbureau.
"Maar dat het voor een groot deel wordt veroorzaakt doordat huishoudens minder hebben uitgegeven, zou ik minder snel zeggen. Ze waren niet zozeer voorzichtig, maar konden simpelweg niet meer uitgeven doordat winkels en horeca lange tijd dicht waren. Het is een-op-een het gevolg van de lockdown."
Niet verbaasd
Het woord 'catastrofaal' wil ook econoom Sandra Phlippen (ABN Amro) niet in de mond nemen. "Dit is een ongekende krimp, sterker dan tijdens het dieptepunt van de financiële crisis. Maar we moeten ons realiseren dat dit cijfers zijn over april, mei en juni: veel weken daarvan zat ons land in een volledige intelligente lockdown. Het zal niemand hebben verbaasd dat toen de economie stilstond, de economie enorm kromp. We moeten daar dus ook niet te dramatisch over doen."
"Het is net of je het glas als halfvol of halfleeg wil zien", zegt ING-econoom Marcel Klok. "De cijfers trekken inmiddels aan, alleen zijn de gevolgen van de eerste klap nog niet voorbij. De werkloosheid zal nog verder oplopen en wij verwachten dat het toppunt van het aantal faillissementen nog moet komen. Dat is een naar vooruitzicht. Uiteindelijk is het een forse krimp die veel mensen hun baan kost of anderszins raakt."
De krimpcijfers over het tweede kwartaal in verschillende Europese landen:
Ondanks de negatieve gevolgen is er wel een lichtpunt: Nederland doet het in vergelijking met landen om ons heen best goed. "Dat verrast mij. Kijk naar Duitsland, waar de economie met ruim 10 procent kromp, terwijl het land enorm wordt geprezen om zijn omvangrijke steunpakketten en bedrijven vaak grote reserves hebben."
Ruimhartige compensatie en vertrouwen
Ook Teulings ziet de omvangrijke steun als belangrijke reden dat de cijfers niet nog erger zijn.
"Mensen die werkten in bijvoorbeeld de horeca hadden geen inkomen - maar dat werd aangevuld met de steunmaatregelen van de overheid. Dat ruimhartige pakket is de waarschijnlijke de reden dat Nederland er beter vanaf komt dan andere landen. Onze lockdown was 'intelligent', de bouw is in Nederland niet op slot gegaan, en de overheid heeft het inkomensverlies zeer ruimhartig gecompenseerd."
Ook het gedrag van de consument is een reden dat de krimp in Nederland relatief meevalt, denkt Phlippen. "Huishoudens hebben minder besteed, maar waar ze geld uitgaven, deden ze dat massaal digitaal", zegt Phlippen.
"Nederlanders hebben zich er op die manier toch doorheen geslagen. Dat komt ook omdat het vertrouwen in de overheid redelijk groot is: mensen hebben hier niet snel het gevoel dat alles naar de bliksem gaat en hielden daarom niet enorm de hand op de knip."
Terug naar oude niveau
Met de huidige krimpcijfers is de economie vijf-en-half jaar aan groei kwijt. Het is daarmee terug op het niveau van eind 2014. Wanneer het zich weer zal herstellen, is onduidelijk. Economen zijn het wel eens over eens dat dat geleidelijk zal gebeuren. "Het is geen kortetermijnkwestie", zegt Klok. "Maar gebeurt geleidelijk. Al zal je in het derde kwartaal wel groei zien."
Phlippen denkt dat het derde kwartaal - waar we nu in zitten - nog steeds negatief zal zijn. "Maar ook met een krimp van naar verwachting 5 a 6 procent is het een stevig herstel van het tweede kwartaal. Als het aantal besmettingen verder oploopt, zou het wel kunnen tegenvallen."
Ook Teulings verwacht voor het volgende kwartaal een groei. "Die zal hoger zijn dan normaal omdat sectoren die in het eerste kwartaal op slot hebben gezeten geleidelijk weer aan de slag gaan. Dat is ook logisch: in het derde kwartaal is de lockdown geheel opgeheven. En we komen van een dieptepunt, dan is de groei bovengemiddeld. Maar voor we op het oude niveau zitten, zal nog wel even duren. We gaan vooruit, maar met stapjes."
