Running mate Kamala Harris strijdt voor gelijkheid en schuwt harde aanpak niet

• Ivo Landman

  redacteur Online

Joe Biden had in maart al duidelijk gemaakt dat zijn running mate een vrouw zou zijn. Nu weet Amerika wie het wordt: Kamala Harris, 55, kan de eerste zwarte vice-president van de VS worden. Wat kunnen we verwachten van de Californische senator?

Een ding is meteen duidelijk als je het cv van Harris bekijkt: ze was al vaker de eerste. De eerste vrouw die het tot districtsaanklager schopte in San Francisco, en later tot minister van Justitie van Californië. In 2016 werd ze de eerste zwarte senator voor die staat.

In die rol van senator hebben veel Amerikanen haar de afgelopen jaren leren kennen. Ze viel op tijdens openbare hoorzittingen van Senaatscommissies door haar scherpe vragen en door haar strijd tegen racisme in het strafrecht.

Als kind groeide ze zelf op met die strijd. Haar vader is geboren in Jamaica, haar moeder emigreerde uit India naar de VS, en beiden streden in de burgerrechtenbeweging van de jaren 60.

Thuis luisterden Harris en haar zus Maya naar jazz en Aretha Franklin. Na de scheiding van haar ouders, Kamala was toen vijf jaar, voedde haar moeder, kankerspecialist en burgerrechtenactivist, haar dochters alleen op.

Ze zorgde ervoor dat ze zich bewust waren van hun afkomst. "Mijn moeder wist heel goed dat haar nieuwe vaderland Maya en mij als zwarte meisjes zou zien. Ze was vastbesloten ervoor te zorgen dat we op zouden groeien als zelfverzekerde zwarte vrouwen", schreef ze in haar autobiografie The Truths We Hold.

Langzame Joe

Vorig jaar deed Kamala Harris zelf een gooi naar de Democratische nominatie voor het presidentschap, maar in december trok ze zich terug. Biden bleek populairder bij veel Democratische kiezers.

Harris bleef wel op het lijstje van Biden staan als een van de favorieten voor running mate, dus die keuze komt niet onverwacht. Ook niet voor de Republikeinen, die al een campagnespotje hadden klaarstaan. Daarin wordt Biden wordt neergezet als 'langzame Joe' en Harris als extreem-links.

Maar zo extreem is Harris helemaal niet, zegt correspondent Marieke de Vries in het NOS Radio 1 Journaal. "Ze wordt eerder als centrum-links beschouwd, net als Biden. Iemand die niet voor het opbreken van bedrijven als Facebook is, of voor een extra hoge belasting voor de rijken."

Dat Republikeinen haar in het extreem-linkse kamp proberen neer te zetten, heeft te maken met sommige van haar standpunten, zegt De Vries. Ze is bijvoorbeeld fel tegen fracking, een methode om schaliegas uit de bodem te winnen. "Dat standpunt schaart president Trump onder radicaal links."

President Trump reageerde met enige verbazing op de bekendmaking van de keuze voor Harris, omdat die Biden vorig jaar nog hard aanpakte:

Maar als minister van Justitie in Californië kreeg Harris juist uit linkse hoek veel kritiek. De Vries: "Ze was heel strikt in de leer. Ze heeft veel zwarte jonge criminelen opgesloten, ook voor minder zware vergrijpen. Dat kwam haar op stevige kritiek te staan, ook uit de zwarte gemeenschap. En ze trad in die tijd ook niet heel doortastend op tegen buitensporig politiegeweld, ook iets wat haar werd aangerekend."

Maar de afgelopen tijd is dat beeld veranderd. Tijdens de Black Lives Matter-protesten heeft ze zich duidelijk uitgesproken voor politiehervormingen. Daarnaast heeft ze zich hard gemaakt voor gezondheidszorg voor iedereen en milieuvraagstukken.

Lotusbloem

De Democratische campageleiders verwachten dat de keuze voor Harris bij de verkiezingen meer zwarte kiezers naar de stembus zal lokken, ook in staten waar Hillary Clinton in 2016 verloor. Biden ligt volgens peilingen in veel belangrijke staten al voor op Trump. Met Harris hopen de Democraten die positie verder te versterken, schrijft de New York Times.

Mochten Biden en Harris de strijd om het Witte Huis winnen, dan zal Kamala Harris haar afkomst zeker niet vergeten, ook niet die van haar moeder uit India, aan wie ze haar voornaam te danken heeft. "Je spreekt mijn naam uit als 'comma-la', zoals het leesteken", schreef Harris in 2018 in haar autobiografie.

Haar voornaam betekent lotusbloem, vervolgt ze. "Een belangrijk symbool in de Indiase cultuur. Een lotus groeit onder water. Zijn bloem komt boven het water uit, maar zijn wortels blijven stevig verankerd in de bodem van de rivier."