Geen stereotiepe stemmen meer op NPO Zapp/Zappelin na racismediscussie
De klei-animatieserie Heuvelland Ziekenhuis, nu nog te zien op jeugdzender NPO Zapp/Zappelin, stopt na volgende week. Het is de eerste serie die sneuvelt, omdat de stemmen volgens de NPO niet meer van deze tijd zijn.
"Een Surinaamse dokter leek 20 jaar geleden een grappig idee, maar het overdreven Surinaamse accent vinden we nu niet meer passen", zegt netmanager Robert Fortuijn. "Misschien stoppen er nog wel meer series, maar dat besluiten we na de zomer."
Kijk hier naar een fragment waarin dokter Sally met haar Surinaamse accent horen is:
De VPRO, die Heuvelland Ziekenhuis uitzendt, wil er weinig over kwijt. De omroep is in gesprek met makers, andere omroepen en de NPO over hoe ze moeten omgaan met oude series. "Gezien de aard van dat gesprek en de gevoeligheid van het onderwerp vinden we het te vroeg om hier publiekelijk en in het licht van één serie over naar buiten te treden."
Fortuijn schrijft in een verklaring dat de NPO en de omroepen op dit moment meer Nederlandse stemmen van buitenlandse tekenfilms checken. "Wij willen niet dat kinderen zich beledigd of rot voelen als zij naar onze programma's kijken."
NPO Zapp/Zappelin is er voor alle kinderen, benadrukt hij. "Na alle discussies en demonstraties tegen racisme bekijken we samen met de omroepen of er dingen moeten veranderen. Of we andere stemmen gaan gebruiken."
The Simpsons en Family Guy
Twee maanden geleden gebeurde al iets soortgelijks in de Verenigde Staten. De makers van The Simpsons besloten witte stemacteurs niet langer de stemmen te laten inspreken van gekleurde personages.
Er was in de VS al jaren kritiek op de discriminerende manier waarop een aantal personages wordt neergezet. Zo vinden critici dat de Indiase winkeleigenaar Apu een negatief, stereotiep beeld geeft van Indiërs. De witte stemacteur Hank Azaria zei dit jaar al dat hij stopt met het inspreken van Apu's stem.
Collega's lieten weten ook geen stemmen meer van gekleurde personages te willen inspreken. Zo stopt acteur Mike Henry met de stem van de zwarte buurman Cleveland uit Family Guy. Hij vindt het na twintig jaar mooi geweest. "Gekleurde personages moeten worden ingesproken door gekleurde acteurs."
Nog te vaak worden series geschreven door witte mannen.
De van oorsprong Antilliaanse acteur Raymi Sambo, bekend van de Nederlandse tv-series SpangaS en All Stars, vindt het 'hartstikke goed' dat de NPO en de omroepen kritisch gaan kijken naar wat zij uitzenden. Sambo maakt zich al jaren boos over vooroordelen en cliché's in de film- en televisiewereld.
"Stereotiepe stemmen en rollen zijn echt niet meer van deze tijd", zegt hij tegen het NOS Jeugdjournaal. "Nog te vaak worden series geschreven door witte mannen. Die zetten beelden neer die anno 2020 echt niet meer kunnen. En natuurlijk mag je fouten maken, maar als je een zwart of gekleurd personage neerzet, vraag dan even aan een zwarte of gekleurde collega of het klopt. Het is tijd dat ook makers hun verantwoordelijkheid gaan nemen."
Sambo pikt het niet meer als hem bijvoorbeeld wordt gevraagd om een vet Antilliaans accent in te spreken. "Dat is een accent dat bedacht is door een witte maker, die denkt dat zoiets grappig is, maar ik doe geen karikaturen."
Dat geldt ook voor rollen of verhaallijnen die Sambo discriminerend of racistisch vindt. Die neemt hij niet meer aan. "Toen ik mijn carrière begon, zei iedereen dat discriminatie en racisme over twintig jaar voorbij zouden zijn. Inmiddels ben ik bijna 25 jaar acteur en het bestaat nog steeds."
Toch heeft Sambo hoop. "Laatst stond bij een opname een witte collega op die zei dat een racistische verhaallijn echt niet meer kon. Dat ontroerde mij zeer."
