Spanning rond overname TikTok loopt op: Trump wil geld zien, gebruikers in de war

• Nando Kasteleijn en Nina Bogosavac

  redacteuren Tech en Economie

Het spel rond TikTok is verder op scherp gezet. Dat het ongewone overnameonderhandelingen zijn tussen Microsoft en TikTok was al duidelijk, maar nu doet president Trump er nog een schepje bovenop. Hij wil dat de Amerikaanse schatkist een percentage van het overnamebedrag krijgt.

"Dit is onacceptabel en ongekend", zegt Marietje Schaake, beleidsdirecteur technologie bij Stanford University, over de 'commissie' die de president wil. "Zoiets hebben we nog niet eerder gezien en zo werkt het niet." Volgens Schaake gedraagt de president zich hier als een "schimmige zakenman" en lijkt hij te vergeten dat-ie nu een andere pet op heeft.

Tegelijkertijd is het tekenend voor hoe Trump zich de afgelopen tijd in deze zaak heeft gemengd, zegt Schaake. Ook Danny Bosker, overname-expert bij accountancykantoor KPMG, zegt dat hoe de president zich bemoeit met de overname niet vaak voorkomt, maar wel bij Trump past: "Zijn reactie is heel kenmerkend voor hoe hij als persoon is."

De VS ziet in TikTok een veiligheidsrisico; China zou via het moederbedrijf bij gebruikersdata van Amerikanen kunnen komen. Het bedrijf ontkent dat hier sprake van is, maar om die reden wil de VS dat moederbedrijf ByteDance afstand doet van de Amerikaanse activiteiten van TikTok.

De president heeft daarnaast een ultimatum gesteld: de populaire app gaat op 15 september op zwart, tenzij voor die tijd Microsoft of een andere Amerikaanse partij een deal weet te sluiten met ByteDance. De klok tikt dus voor alle betrokkenen.

Speler van formaat

Waar ByteDance min of meer wordt gedwongen z'n westerse succesverhaal te verkopen, betekent het voor Microsoft een buitenkans. Het bedrijf is groot op de zakelijke markt met clouddiensten, Windows en z'n kantoorpakket Office 365. Met het kopen van TikTok wordt het in één klap een speler van formaat op de markt van sociale media.

Dat voor de softwaregigant de belangen groot zijn, bleek wel uit de blogpost die het bedrijf gisteren publiceerde. Daarin dankte het bedrijf Trump voor z'n rol bij de onderhandelingen. De blog wordt als ongewoon gezien: normaal gesproken spreekt een bedrijf zich niet uit over lopende onderhandelingen. "Microsoft paait Trump heel erg, dat zie je aan alles", zegt techdeskundige Marietje Schaake.

Het bedrijf beloofde daarnaast dat de data van Amerikaanse gebruikers op Amerikaanse grondgebied zou komen te staan en elders wordt vernietigd.

De onderhandelingen tussen TikTok en Microsoft en de angst dat het platform verdwijnt, leiden in ieder geval tot heftige emoties bij gebruikers. TikTokker Sara Dol reageerde geschrokken toen ze van die mogelijkheid hoorde. Ze heeft 2,5 miljoen volgers:

Joey Scheufler is eigenaar van influencerbureau Prappers, en hoort ook zorgen over wat er gaande is. Toch zijn er volgens hem ook veel gebruikers die denken een slaatje uit de overname te kunnen slaan. Hij ziet twee groepen: een groep die hoopt op meer views als Amerika wegvalt omdat er dan minder concurrentie is en een andere groep die vreest hun favoriete TikTokkers niet meer te kunnen zien.

Plan B: overstappen

In Amerika zijn TikTokkers vooral bang dat ze het platform kwijtraken, zegt Scheufler. "Maar ook daar zie je grote verschillen: veel gebruikers denken dat het een politiek spelletje is, en de Amerikaanse overheid TikTok gewoon graag in eigen handen heeft vanwege de advertentie-inkomsten."

"Grote creators in Amerika kijken wel naar een plan B: wat als TikTok verdwijnt? Om die reden roepen zij hun volgers op hen ook op andere sociale media te volgen. Maar je ziet ook dat TikTokkers van de onrust gebruikmaken om volgers naar hun andere kanalen te sturen."

Voorlopig krijgt er niemand zekerheid over hoe de toekomst van de populaire socialemedia-app in de VS eruit ziet. Feit is dat Microsoft verder gaat onderhandelen en dat belangen groot zijn om een deal te laten slagen. Welk geldbedrag met de deal gemoeid is, is niet bekend. De kans is groot dat het om (tientallen) miljarden dollars gaat.