Omstreden oud-koning Juan Carlos vertrekt uit Spanje

De voormalige Spaanse koning Juan Carlos vertrekt uit Spanje. Dat heeft hij aan zijn opvolger koning Felipe geschreven. De brief is door het koningshuis vrijgegeven. Het is onduidelijk waar het 82-jarige staatshoofd, dat al jaren omstreden is, naartoe verhuist. Spaanse media melden dat Juan Carlos het land al verlaten heeft.

Juan Carlos zegt het besluit te hebben genomen in het licht van "bepaalde gebeurtenissen" in zijn privéleven vroeger. Het oud-staatshoofd zei niet wat hij daarmee bedoelde. "Ingegeven door mijn wens om het goede te doen voor het Spaanse volk en zijn instituties (...) maak ik mijn besluit om Spanje te verlaten kenbaar", schrijft Juan Carlos aan zijn zoon en opvolger.

Het vertrek van de oud-koning komt voor veel Spanjaarden niet als verrassing. Juan Carlos is de laatste jaren veel in opspraak geweest, onder meer vanwege een smeergeldaffaire waarin hij spil is. Jaren geleden was er ook al veel te doen rond het oud-staatshoofd: in 2012 maakte hij, midden in een zware economische crisis, een jachttrip naar Botswana die zou zijn betaald door een Saudische zakenman.

Cash in vliegtuig

De smeergeldaffaire speelde toen Juan Carlos nog koning was. Hij zou destijds een rol hebben gehad in de toekenning van een aanbesteding van een hogesnelheidslijn tussen Mekka en Medina. Een groep Spaanse aannemers verwierf hiervoor het contract. Juan Carlos zou zichzelf hiermee verrijkt hebben. Het ging via een fonds dat op zijn naam stond, en waar Saudi-Arabië in 2012 miljoenen in stortte. Hij zou het geld cash hebben laten invliegen naar Spanje.

Begin juni werd duidelijk dat de openbaar aanklager voor het Hooggerechtshof van Spanje onderzoek zou gaan doen naar de zaak. De advocaat van Juan Carlos heeft gezegd dat de oud-koning ook na zijn emigratie bereid is om mee te werken aan het onderzoek.

"Het Spaanse koningshuis en de regering hebben wekenlang gebroed op een oplossing om hem uit beeld te krijgen. Hij is hevig onder druk gezet om te vertrekken", zegt correspondent Rop Zoutberg. "De Spanjaarden gingen ervan uit dat hij zou vertrekken, men vond het juist al lang duren."

Betalingen van staat

De huidige koning Felipe maakte in maart al bekend dat hij afziet van de erfenis van zijn vader, vanwege diens reputatie. Ook liet hij de jaarlijkse betalingen van de staat aan de ex-koning per direct stopzetten. Vorige maand werd in Spaanse media geopperd dat koning Felipe zijn vader uit zijn paleis in Madrid zou laten zetten.

Dat was niet genoeg. Volgens Zoutberg moest Juan Carlos uit beeld verdwijnen omdat hij de positie van zijn zoon beschadigde. "In Spanje is de steun voor het koningshuis al gering", zegt Zoutberg. "Een koning van Spanje moet zich iedere dag waarmaken. Rond Juan Carlos hingen al decennia schandalen, dat ging bijvoorbeeld ook om zijn rokkenjagerij. Die schandalen zaten Felipe in de weg."

Juan Carlos was lange tijd juist erg populair in Spanje vanwege zijn rol bij de overgang van de Spaanse dictatuur onder generaal Franco naar een democratie. Lange tijd gold hij als een held van het Spaanse volk. Hij was tot 2014 in functie.