Verkiezingen Hongkong door veiligheidswet onder druk, 'maar dit is niet het einde'
Meerdere parlementskandidaten werden uitgesloten, activisten gearresteerd en de verkiezingen uitgesteld. Is het game over voor de oppositie in Hongkong? Allesbehalve, denkt politiek activist Gwyneth Ho. "Nee, zeker niet. De weg naar het parlement is misschien afgesneden, maar we zullen op zoek gaan naar nieuwe manieren om de strijd voort te zetten."
Afgelopen week kreeg ze bericht van de voorzitter van stembureau New Territories East; haar nominatie was ongeldig verklaard. Daarmee was Ho Kwai-lam, buiten Hongkong betere bekend als Gwyneth Ho, een van de in totaal twaalf verkiezingskandidaten die niet mocht verschijnen op de stembiljetten. Een record, volgens Ho niets anders dan een "puur politieke" beslissing. "Het enige doel achter alle acties van de overheid in Hongkong en in Peking is te voorkomen dat het democratische kamp de meerderheid pakt."
Correspondent Sjoerd den Daas sprak Ho op afstand. Ze blijft optimistisch, zie je in deze reportage:
Tot vorig jaar waren pro-Pekingpartijen de grootste in de Wetgevende Raad, het Hongkongse parlement. Maar bij de districtsverkiezingen in november werden de democraten in 17 van de 18 districten de grootste, een nachtmerrie voor Peking. In het parlement dreigde nu eenzelfde aardverschuiving en hoopten democraten op een meerderheid. Zij zouden een meerderheid van de 70 zetels kunnen bemachtigen.
Maar de leider van Hongkong, Carrie Lam, stelde eerder al dat het streven naar meer dan 35 zetels "mogelijk valt in de categorie ondermijning van de staat". Een strafbaar feit volgens de veiligheidswet die vorige maand van kracht werd. Op overtreding staan levenslange gevangenisstraffen.
"In welk land is het een straf om mee te doen aan de verkiezingen", vraagt Ho, de activist, zich af. "Het parlement zou moeten fungeren als belangrijk platform om de overheid te laten luisteren naar het volk."
Veiligheidswet
De door Peking doorgevoerde Nationale Veiligheidswet is pas een maand oud. Inmiddels is duidelijk dat deze niet alleen ter intimidatie opgesteld is. Afgelopen week werden vier studenten opgepakt vanwege uitingen op sociale media. Hoogleraar en prominent democraat Benny Tai raakte zijn baan kwijt op de Universiteit van Hongkong. Hij is een van de initiatiefnemers van een plan dat de democraten aan een meerderheid moest helpen in het parlement. Daarnaast was hij betrokken bij de organisatie van democratische voorverkiezingen, waar vele honderdduizenden Hongkongers op afkwamen. Ook die werden illegaal verklaard.
Gwyneth Ho is zich bewust van de risico's die haar politieke activiteiten met zich meebrengen. "Peking heeft allerhande wapens in het arsenaal om de vrijheid en de democratische beweging te stoppen", zegt ze. Dat werd nog maar eens duidelijk met de diskwalificatie van kandidaten, en het daaropvolgende uitstel van de verkiezingen - officieel vanwege een nieuwe golf aan coronagevallen.
"Van uitstel kom afstel", meent de activist. "Mogelijk worden de regels van het spel zodanig veranderd, dat er tegen die tijd überhaupt geen diskwalificaties meer nodig zijn. Of zit de oppositie in de gevangenis."
Ho zegt zich steeds minder vrij te voelen om zomaar iets te roepen, maar neemt in dit interview geen blad voor haar mond. "De vrijheid van meningsuiting in Hongkong is halfdood", zegt ze stellig. "Uiteraard kun je je uitspreken, maar wees dan wel bereid dat je jaren achter de tralies kan verdwijnen. Dat is de prijs die je betaalt als je je kritisch uitlaat over de Communistische Partij."
Voor een onbekend aantal activisten was dat reden om de stad te verlaten. Een zestal van hen wordt volgens Chinese staatsmedia gezocht door de Hongkongse politie. Volgens CCTV worden ze verdacht van 'aanzetting tot seperatisme' en 'samenspanning met buitenlandse krachten', overtredingen onder de veiligheidswet.
Nauwelijks nog demonstraties
Demonstraties op de straten van Hongkong zijn, door een cocktail van corona en angst voor de veiligheidswet, zo goed als opgedroogd. Verkiezingen zijn ver weg, activisten zitten in het nauw. Vanwaar dan toch het optimisme bij Gwyneth Ho?
"Natuurlijk was het fijner geweest als we vanuit het parlement meer druk zouden kunnen uitoefenen op Peking, maar dat is slechts één route. We hebben nog altijd veel steun, en dit opent ongetwijfeld weer nieuwe deuren." De campagne is niet voor niets geweest, meent ze. "De hele wereld weet nu dat Hongkong een autoritair geleide stad is, onderdrukt door Peking. Niemand die nog kan pretenderen dat Hongkong een halve democratie is."
