Massale protesten in verre oosten van Rusland na arrestatie populaire gouverneur
Al vier weken demonstreren inwoners van Chabarovsk, een stad in het verre oosten van Rusland, tegen de almacht van de federale autoriteiten in Moskou. Vooral in het weekend zijn de protesten met tienduizenden deelnemers ongewoon massaal. Ook vandaag waren er zeker tienduizend demonstranten op de been.
De demonstraties begonnen een kleine maand geleden, na de arrestatie van de populaire gouverneur van de regio, Sergej Foergal. Samen met een aantal anderen wordt hij ervan verdacht in 2003 en 2004 betrokken te zijn bij de (poging tot) moord op een aantal handelaren in oud ijzer, een bedrijfstak waarin hij zelf destijds ook actief was. Daags na zijn arrestatie vloog de politie Foergal naar Moskou, 8000 kilometer en zeven tijdzones naar het westen. President Poetin ontnam hem zijn gouverneurschap.
Foergal is niet alleen een oud-gouverneur en een ex-oudijzerhandelaar. Hij is vooral lid van de Liberaal Democratische Partij van Rusland (LDPR), een radicaal-nationalistische partij onder leiding van de politieke stokebrand Vladimir Zjirinovski. In 2018 versloeg Zjirinovski met ruime cijfers de kandidaat van de Kremlin-partij Verenigd Rusland, Vjatsjeslav Sjport, bij de regionale verkiezingen.
En daar zit hem de kneep. Natuurlijk wordt Foergal verdacht van ernstige feiten, maar zijn aanhangers wijzen erop dat de moorden al in 2004 zijn onderzocht, zonder dat dat toen heeft geleid tot vervolging. De moordzaken zijn onder het stof vandaan gehaald, zeggen zij, omdat het Kremlin niet kan uitstaan dat niet Verenigd Rusland, maar de LDPR de grootste aanhang heeft in het verre oosten.
Dat bleek twee jaar geleden toen Foergal werd gekozen, maar de LDPR heeft ook in het regionale parlement van Chabarovsk de meerderheid. Het verre oosten is een van de Russische regio's waar president Poetin en Verenigd Rusland de minste steun genieten.
"Niet alleen Foergal is het probleem", zegt politiek analist Konstantin Kalatsjov. "Het gaat ook om eerlijke verkiezingen, de eis voor zelfrespect en waardigheid en de ontevredenheid over de huidige sociaal-economische politiek." Het is niet voor niets, wil hij maar zeggen, dat het protest tegen de arrestatie van de populaire gouverneur juist nu zo massaal is. De coronacrisis en de economische gevolgen ervan hebben diepe wonden geslagen in dit deel van Rusland en veel mensen hebben het gevoel dat dit de federale autoriteiten niet bijster veel kan schelen, zegt hij.
Opmerkelijk is dat de autoriteiten de demonstraties blijven toestaan, hoewel er geen toestemming voor wordt gegeven. In Moskou zouden de oproerpolitie en de presidentiële garde er al lang een einde aan hebben gemaakt.
Ondanks de regen waren er zaterdag naar schatting zeker 10.000 demonstranten op de been:
Kalatsjov ziet daar drie redenen voor. Allereerst hebben de inlichtingendiensten domweg te laat in de gaten gehad dat er echt iets aan de hand is, zegt hij. "En nu is het protest te groot geworden. Het is niet eenvoudig om er een einde aan te maken en duizenden demonstranten op te sluiten."
Daarnaast verlopen de demonstraties volgens Kalatsjov absoluut vreedzaam. "Er zijn geen pogingen gedaan om de macht te grijpen." De derde reden hangt hier nauw mee samen. "In Moskou heerst steeds de angst dat de demonstranten op kunnen trekken naar het Kremlin, het regeringsgebouw, het parlement of het hoofdkwartier van de inlichtingendienst, FSB. Dat risico bestaat niet in Chabarovsk."
Olievlek
Hoewel ongeveer de helft van de Russische bevolking de acties tegen de arrestatie van Foergal steunt en bijna een derde zegt bereid te zijn ook te gaan demonstreren, denkt de analist niet dat het protest zich als een olievlek over Rusland zal uitspreiden. "Er is een groot verschil tussen zeggen dat je wel wilt protesteren en het daadwerkelijk doen", zegt hij. "Foergal zal niet de reden zijn voor heel Rusland om de straat op te gaan."
Zolang dat niet gebeurt, zullen de autoriteiten de demonstraties in Chabarovsk blijven gedogen, voorziet Kalatsjov: "Zij hebben besloten dat de makkelijkste manier is om het protest te negeren en het vanzelf dood te laten bloeden."
