5000 banen geschrapt bij KLM: 'Wees open en eerlijk naar personeel'

• Lennart Bloemhof

  redacteur Online

In een uitgebreide column van zo'n zes pagina's en ruim 2500 woorden lichtte KLM-topman Elbers vanochtend het schrappen van zo'n 5000 banen in de komende jaren toe.

Vanochtend maakte het luchtvaartbedrijf die rigoureuze reorganisatie wereldkundig. Het is volgens Elbers een noodzakelijk besluit om de toekomst van het concern veilig te stellen, "in de grootste crisis - in vredestijd - in de geschiedenis van de luchtvaart en voor onze KLM".

De topman haalt in het slot van zijn column zelfs passages aan van het lied All At Once van de Amerikaanse band The Fray, om te benadrukken hoe zwaar het besluit hem valt. "Sometimes the hardest thing and the right thing are the same", schrijft Elbers.

Volgens Betteke van Ruler, emeritus hoogleraar communicatiewetenschap, is het niet vreemd dat een topman zichzelf op zo'n manier op de voorgrond zet.

"In zo'n ernstige situatie moet de topman niet alleen het gezicht naar buiten zijn, maar ook naar binnen", zegt ze. Ze omschrijft de column van Elbers als helder, met veel uitleg en onderbouwing. Dat is volgens haar ook de enige juiste manier om de boodschap over te brengen.

"Want het personeel is ook niet gek", benadrukt ze. "Die hebben dit zien aankomen. De bedrijfstak staat er niet goed voor. Het heeft geen enkele zin om dan te zeggen: dit is het dan en we gaan weer volle kracht vooruit. Er moet vooral open, duidelijk en eerlijk worden verteld dat deze maatregel volgens het management de enige optie is."

Elbers, vanochtend, over het schrappen van de 4500 tot 5000 banen:

De uitleg van Elbers overtuigt de vakbonden vooralsnog niet. Hoewel CNV begrip heeft voor de noodzaak om in te grijpen, noemt de vakbond de plannen onrechtvaardig: de zwaarste schouders moeten volgens CNV ook de zwaarste lasten dragen. FNV eist dat er geen gedwongen ontslagen vallen.

Hoe het besluit binnen KLM is gevallen, is nog onduidelijk. VNC, de vakbond voor cabinepersoneel, zegt pas met een reactie te komen als Elbers het personeel via een videoconferentie heeft bijgepraat.

Communicatiewetenschapper Van Ruler hoopt vooral dat leidinggevenden bij KLM vooraf goed zijn ingelicht over de reorganisatieplannen, waarin bijna een op de zeven banen verdwijnt.

'Interne communicatie is essentieel'

"Ook al is dat vooraf informeren lastig bij een beursgenoteerd bedrijf", zegt Van Ruler. "Je moet ze alleen wel meenemen. Zo'n column van Elbers is goed, hij kan de klappen intern alleen niet opvangen. Dat doen de teamleiders en dat is heel bepalend voor hoe werknemers hiermee omgaan, blijkt uit onderzoek.

"Het is dodelijk als een leidinggevende op een vraag van een medewerker moet antwoorden: 'Ik hoorde het ook op de radio'. Zo'n reorganisatie is altijd slecht nieuws. Maar als je personeel niet ondersteunt in hun emotie of het niet goed uitlegt, doe je het zeker fout."

Met name bij grote bedrijven gaat dat in de praktijk weleens mis. "Dan wordt het veronachtzaamd, omdat ze meer bezig zijn met het beeld dat ze naar buiten uitstralen", zegt Van Ruler.

"Je ziet het ook bij de afdelingen corporate communicatie, die vaak veel meer medewerkers voor externe communicatie in dienst hebben dan interne communicatie. Terwijl zeker bij een grote reorganisatie naar binnen toe communiceren net zo essentieel is."