Onderhandelingen over herstelfonds verlopen langzaam
De Europese Top in Brussel verloopt traag. De regeringsleiders zijn sinds vanochtend vooral bezig geweest om hun eigen verhaal te houden. Er wordt nog niet echt onderhandeld over het herstelfonds dat de lidstaten uit de coronacrisis moet helpen. De voorzitter van de Raad, de Belg Charles Michel, komt volgens verschillende bronnen met nieuwe voorstellen, die waarschijnlijk eerst met de leiders afzonderlijk worden besproken. Er heerst veel verdeeldheid over het fonds.
Michel zoekt naar compromissen, vooral over de manier waarop gecontroleerd wordt of het geld uit het herstelfonds goed wordt besteed (de onderhandelaars spreken van een 'noodremprocedure'). Nederland wil kunnen ingrijpen als blijkt dat landen die geld krijgen uit het fonds onvoldoende hervormen. Premier Rutte wil daar keiharde garanties over, terwijl Italië en Spanje juist geen bemoeienis willen met hun interne politiek.
Over hoe het herstelfonds precies moet werken wordt behoorlijk gebakkeleid. We leggen het uit in deze video:
Voorafgaand aan de top hebben de vier zogenoemde 'zuinige' landen, waar Nederland ook bij hoort, vooroverleg gehad. Er was aanvankelijk enige verwarring omdat de Oostenrijkse bondskanselier Kurz niet bij die gesprekken aanwezig was. Maar hij bleek te worden opgehouden doordat een persconferentie uitliep.
Handen schudden
Ook de vier 'Visegradlanden' (Hongarije, Polen, Tsjechië en Slowakije) hadden voorafgaande aan de vergadering een bijeenkomst. Ze zijn niet alleen kritisch over het voorstel om te korten op subsidies als landen zich niet aan de spelregels over de rechtsstaat houden, maar hielden zich ook niet aan alle coronaregels. Zo werden er volop handen geschud door de premiers en gingen de mondkapjes bij hun ontmoeting af.
Polen en Hongarije hebben gedreigd om elk pakket te blokkeren als er nieuwe voorwaarden voor de rechtsstaat komen, waardoor ze subsidies kunnen verliezen. Het Hongaarse parlement heeft premier Orbán zelfs opgedragen om overal tegen te stemmen als de dreiging van de zogenoemde artikel-zeven-procedure op tafel blijft liggen.
Dat is de mogelijkheid om een land te schorsen als EU-lid wanneer het de regels heeft overtreden. Het Europees Parlement heeft gevraagd om zo'n procedure te beginnen tegen Polen en Hongarije.
De kortingen
Op de top hebben verschillende landen opnieuw de speciale kortingen (de 'rebate') die Nederland krijgt, ter discussie gesteld. In het onderhandelingsvoorstel dat voorzitter Michel heeft gepresenteerd staat dat Nederland ongeveer anderhalf miljard euro minder hoeft af te dragen aan Brussel.
Premier Rutte vindt de omvang van de totale begroting te hoog en wil het liefst nog meer bezuinigen, maar dat stuit op fel verzet vanuit Italië en Spanje, die vinden dat er geen cent van het voorstel af kan.
De verwachting is dat de top vanavond nog verdergaat, maar dat er niet de hele nacht door zal worden onderhandeld, zodat de leiders morgen ook nog wat aan hun dag hebben.
Zaterdag wordt gezien als de dag waarop zaken kunnen worden gedaan. "Het ligt voor de hand om dan wel tot in de vroege uurtjes van de zondag door te gaan", aldus een nauw betrokken bron.
