Boeren over protestacties: 'De puzzel past niet meer in Nederland'
Veel agrariërs in Nederland steunen de recente boerenprotesten, blijkt uit een rondgang van de NOS en vakblad Nieuwe Oogst. Bijna 3250 veehouders, akkerbouwers en tuinders vulden een enquête in over de demonstraties.
De afgelopen dagen waren er onder meer acties bij distributiecentra en provinciehuizen. Boeren demonstreerden daar tegen de invoering van een tijdelijke veevoermaatregel en voor eerlijke prijzen voor hun producten.
We vroegen enkele boeren die de vragenlijst invulden waarom ze de acties wel of niet steunen.
Jan Voncken (64), akkerbouwer in Limburg
"Ik steun de acties, al ben ik het niet helemaal eens met hoe ze verlopen. Het liefst zou ik zien dat de boeren niet demonstreren. Maar het vertrouwen is weg - dan krijg je zulke uitspattingen. Het probleem is dat je in een patstelling terechtkomt. Er zijn maar een paar mensen die met de overheid aan tafel zitten. We kunnen niet voldoende meepraten, maar het gaat wel over ons. En dan neemt de verdeeldheid onder de boeren ook nog eens toe."
"Alles in de landbouw is van A tot Z bekend: van bijna elk landbouwbedrijf kun je uitrekenen wat de stikstofuitstoot is. Dat maakt het een van de weinige sectoren die je concreet op uitstoot kunt aanpakken. Maar hoeveel regels komen er nog? Gaan ze morgen bepalen wanneer ik als akkerbouwer mijn aardappelen of bieten moet bespuiten? Op die toer moeten we niet gaan. De overheid moet vertrouwen op het vakmanschap van de boer."
Evalien Smink (52), melkveehouder in Utrecht
"Ik ben bij bijna alle demonstraties geweest. Dat doe ik omdat ik het belangrijk vind dat onze stem gehoord wordt. Keer op keer wordt er in Den Haag niet geluisterd. Plannen lijken vast te liggen en worden doorgedrukt. Het Landbouw Collectief heeft diverse plannen aangedragen, maar die zijn van tafel geveegd."
"Wat er de laatste dagen speelt, de regelgeving over het voeren van dieren, raakt me diep in het hart. Ik ben er woest over en vele collega's met mij. Het stikstofprobleem is vooral een papieren probleem dat middels koeien voeren schijnbaar opgelost moet worden."
"In het algemeen is het salaris van boeren in dertig jaar tijd niet omhooggegaan, terwijl de lasten wel hoger worden. Waar je voorheen met vijftig koeien de aflossing en rente bij de bank kon betalen, heb je daar nu honderd koeien voor nodig. Je staat als boer met je rug tegen de muur. Ik vind het heel belangrijk dat het publiek dat begrijpt."
"De acties die we voeren met het groepje boeren uit de buurt verlopen doorgaans netjes. We hebben regels afgesproken met elkaar - we gaan mensen bijvoorbeeld niet voor rotte vis uitmaken. We willen positief blijven en creatief actievoeren. De kracht zit uiteindelijk in de herhaling. Bovendien moeten we met elkaar vooruit. Er is altijd zuur, dat hebben wij boeren geslikt, en nu is Den Haag eens aan de beurt."
Joris Buijs (44), melkveehouder in Noord-Brabant
"Ik ben geen voorstander van de acties. We moeten als sector de publieke steun niet verliezen. Een hoop mensen weten niet precies waarom de boeren aan het protesteren zijn. Dat is niet goed. Tegelijkertijd snap ik waarom boeren bereid zijn tot actievoeren. Dat er regels komen is oké, maar het moet voor iedereen werkbaar zijn."
"Zelf ben ik veel bezig met emissies: ik doe mee aan het project Koeien en Kansen. In dat samenwerkingsverband kijken we wat er beter kan in de melkveehouderij op het gebied van uitstoot. Als je daarin als agrarisch bedrijf voorop loopt, weet je wat er speelt en wat de knelpunten zijn. Ik ben ervan overtuigd dat er iets moet veranderen. De vraag is alleen: hoe?"
"Het is lastig dat veel regelgeving naar voren wordt gehaald. Maar als we nu niets doen worden de regels op termijn nog strenger. Bovendien had de overheid en de sector lang geleden al moeten nadenken over bijvoorbeeld het mestbeleid. Nu hebben we 25 jaar lang kunnen doorgroeien en past de puzzel niet meer in Nederland."
Joost Zwinkels (30), glastuinbouwer in Zuid-Holland
"Ik zie dat de maatschappelijke druk op landbouwers en tuinbouwers aan het toenemen is. We worden weggezet als grote energieverbruikers. Dat vind ik niet terecht, wij landbouwers zijn innovatieve ondernemers. De marges zijn krap, dan word je vanzelf creatief om nog een boterham te kunnen verdienen."
"De afgelopen twintig jaar hebben we op ons bedrijf, waar we met name trostomaten verbouwen, enorme slagen gemaakt. Zo zitten we met buren in een aardwarmtecluster waar 60 tot 70 procent van onze behoefte mee gedekt is; onze CO2-uitstoot is enorm gedaald. Wij hebben die stap gezet omdat we daar vertrouwen in hadden, ondernemen in deze sector doe je veelal op gevoel. De laatste jaren groeit de druk vanuit de politiek. Ze dreigen met een CO2-heffing of willen beslissen wat de koeien wel of niet te eten krijgen. Ik vrees dat het ten koste gaat van de kwaliteit die we leveren."
"Het is ook makkelijk om het probleem weer bij de producent neer te leggen. Het emmertje van de boeren is een beetje vol. Ik keur niet alles goed wat de demonstranten doen, soms gaat het te ver, maar van mij mogen ze best een flink tegengeluid laten horen. Er is te weinig toekomstperspectief."
