Duizenden postpakketten met drugs de grens over, hoe kan dat (minder)?

• Ivo Landman

  redacteur Online

Met hele 'snoeppotten' tegelijk gaan ze soms naar het buitenland. Naar schatting 9000 postpakketjes met cocaïne, xtc, speed of crystal meth worden maandelijks vanuit Nederland verstuurd, meldt NRC. En het lijkt alleen maar meer te worden. Buitenlandse overheidsdiensten maken overuren om de drugs op te sporen en willen dat Nederland meer doet om de pakketjes te onderscheppen. Maar zo makkelijk is dat niet.

Vooral in Australië zijn ze bezorgd over de illegale postorderdrugs. De douane houdt daar standaard ieder postpakket uit Nederland tegen voor controle. Volgens het Openbaar Ministerie is de handel met Azië eveneens in opkomst en gaan er ook veel drugs per post naar andere landen in de EU, het Verenigd Koninkrijk en Amerika.

Daan van der Gouwe, drugsonderzoeker bij het Trimbos-instituut, herkent de geluiden. Het probleem van de drugspost speelt al jaren en hij krijgt er op conferenties vaak vragen over van buitenlandse collega's. "Soms zijn het bijna persoonlijke aanvallen, over wat we doen tegen die handel."

Hij wijst erop dat Nederland niet het enige land is van waaruit veel drugs worden verzonden. Dat gebeurt ook veel vanuit het Verenigd Koninkrijk bijvoorbeeld, en Duitsland. En binnen Nederland worden drugs maar weinig via internet besteld, blijkt uit onderzoek van het instituut. "We vragen aan mensen die drugs willen laten testen waar ze die gekocht hebben, en maar 5 procent koopt ze online."

Toch lijkt het veel, 9000 drugspakketjes per maand. Een woordvoerder van PostNL relativeert dat een beetje. Alleen al dat postbedrijf vervoert dagelijks meer dan een miljoen pakketten. Er worden voortdurend controles uitgevoerd, ook met honden, maar PostNL mag de pakketjes zelf niet openen. Daarvoor werken de postbedrijven samen met politie en justitie.

En dat kost veel tijd, ondervindt officier van justitie Neeltje Keeris regelmatig. Want alleen de officier van justitie is gemachtigd de pakketten te openen en die moet er dus formeel altijd bij aanwezig zijn. Een verdacht pakketje ligt al gauw een week te wachten op controle. Het Openbaar Ministerie zou graag zien dat de politie en douane niet meer om toestemming hoeven te vragen om verdachte pakketjes te openen. Ook PostNL vindt dat het efficiënter en eenvoudiger zou kunnen.

Hoogopgeleide jonge mannen

Maar zo makkelijk is dat niet te veranderen, want dat de regels zo streng zijn heeft te maken met het briefgeheim. Vanwege dat in de grondwet verankerde recht kan er ook geen legitimatieplicht worden ingevoerd voor de afzenders van postpakketten, iets wat justitie ook graag zou willen.

Soms lukt het ondanks het briefgeheim toch om verdachten op te pakken, bijvoorbeeld door na te gaan bij welk verzendpunt een verdacht pakket is ingeleverd en dan het tijdstip van verzending en de transacties na te gaan. Veel van die verdachten zijn hoogopgeleide jonge mannen, soms nog studenten. Mogelijk omdat die wat handiger zijn met de sluipwegen op internet, waar de deals worden gesloten met drugsleveranciers en kopers in het buitenland.

Vorig jaar werd een 23-jarige student veroordeeld tot vijf jaar cel voor het versturen van zeker zeventig pakketten met drugs naar Australië. Keeris vermoedt dat de jongeren die zich laten verleiden tot de online drugshandel de risico's onderschatten. "Ze denken misschien, een pilletje meer of minder, hoe erg is dat nou? En het levert ze meer geld op dan vakken vullen bij de supermarkt. Maar het is natuurlijk wel een vorm van normvervaging."

Geen goede sier

En wat als drugshonden alle voor het buitenland bestemde postpakketten systematisch gaan controleren, om te voorkomen dat er drugs op die manier het land verlaten? Onbegonnen werk, denkt Keeris. "Als je dat zou willen moet je accepteren dat de zendingen langer duren, en dat kost weer geld."

En zelfs op die manier zou de handel niet uit te bannen zijn. Online drugshandelaren zoeken steeds nieuwe wegen om de controles te omzeilen. Soms versturen ze hun postpakketjes met drugs vanuit België of Duitsland. En mocht er ooit een legitimatieplicht voor postpakketten komen, dan nog geldt het briefgeheim voor gewone brieven, waarmee ook kleine hoeveelheden drugs kunnen worden verstuurd.

Er is geen kant en klare oplossing dus, weet ook de officier van justitie. "Maar we willen wel aandacht vragen voor de problematiek, want we vrezen dat het alleen maar meer wordt. We hebben al een probleem met drugslabs in Nederland, we zijn hard bezig om dat tegen te gaan, en daar komt dit nog eens bij. We krijgen steeds vaker uit het buitenland te horen dat ze wel een beetje moe worden van al die postpakketten met drugs uit Nederland. Daar maak je als land geen goede sier mee."