'Microplastics dringen als een soort houdini-act ons eten binnen'

Microplastics kunnen via de wortels planten binnendringen, en dus ook in ons voedsel terechtkomen. Dat blijkt uit onderzoek van hoogleraar Willie Peijnenburg van de Universiteit Leiden. Of dat risico's voor de gezondheid met zich meebrengt, is nog niet duidelijk.

"Het was al bekend dat kleine deeltjes door planten kunnen worden opgenomen. Nu hebben we gevonden dat dat ook kan voor deeltjes die een stuk groter zijn dan we tot op heden hebben gezien" vertelt Peijnenburg in het NOS Radio1-Journaal. Hij onderzocht onder meer de aanwezigheid van plastic in tarwe- en slagewassen.

Dat binnendringen gaat op twee manieren. "Via de wortel worden de deeltjes opgezogen. Opmerkelijk is dat de deeltjes die we vonden groter zijn dan de gaatjes in de wortels en toch door de wortel binnendringen. Dat doen ze door een soort van houdini-act waarbij de deeltjes zich een beetje vervormen en dan in de plant komen", legt de hoogleraar uit.

"Of ze komen binnen door de plekken waar zijwortels worden gevormd in de plantenwortels. Via kleine gaatjes die in de wortel en de zijwortel zitten, komen de deeltjes dan naar binnen."

De vondst is opmerkelijk, schrijft Plastic Soup Foundation, de milieuorganisatie die het onderzoek naar buiten bracht. "De afgelopen decennia waren wetenschappers van mening dat plasticdeeltjes te groot zijn om door onbeschadigd plantaardig weefsel heen te dringen. Maar dit nieuwe onderzoek stelt dit idee ter discussie."

Veel gegeten

Wortelgewassen zoals wortelen, radijsjes, rapen en bladgroenten zoals sla blijken het kwetsbaarst voor vervuiling. "We hebben juist gekeken naar planten die veel gegeten worden, zoals sla. Dat gewas neemt veel water op en haalt daarmee ook veel microplastics binnen", zegt Peijnenburg.

Die plastic deeltjes belanden in de landbouwgrond door plastic folies die in de teelt worden gebruikt. Deze breken langzaam af waardoor in de loop van tientallen jaren kleine deeltjes in het milieu terechtkomen.

Over de gezondheidsrisico's voor de mens is nog weinig te zeggen, vertelt Peijnenburg. "We weten nog niet precies hoeveel deeltjes je moet eten voordat het effecten heeft. Het lijkt erop dat dat vrij veel kan zijn. Maar het punt is: we hebben liever niet dat er plastic in het milieu zit, het maakt niet uit hoeveel het is. De deeltjes zijn in planten aanwezig en dat op zich is een punt. Omdat, zoals in het geval van sla, mensen toch liever geen sla eten die is vervuild met plastic microdeeltjes."

Duurzaamheid

De bevindingen komen daags nadat de Europese Unie de overeengekomen richtlijn bekendmaakte, om plastic afval drastisch te verminderen. Ook Nederland volgt die richtlijn, waarin onder meer plastic wegwerpproducten worden verboden.

"Wij vinden het duurzaamheidsaspect belangrijk", zegt Peijnenburg. "Liever hebben we geen plastic in het milieu. En als dat er toch in terechtkomt, wat nu op grote schaal gebeurt, dan breken ze langzaam af en worden ze zo klein dat het in ons eten terechtkomt. Wat we nu dumpen, komt later weer bij ons terecht."