'Zuinige landen' zetten hakken in zand: 'Herstelfonds moet drastisch anders'

Nederland zet de hakken stevig in het zand: er bestaat geen gratis geld en de plannen voor het zogenoemde herstelfonds (750 miljard euro) van de Europese Commissie moeten drastisch worden aangepast.

Dat staat in een open brief in de Financial Times die is geschreven door de Zweedse premier Löfven en die mede is ondertekend door premier Rutte en de regeringsleiders van Oostenrijk en Denemarken. Samen met Nederland staan deze landen in Brussel bekend als de zuinige (vrekkige) landen.

De vier premiers zijn niet tegen het herstelfonds, want de economie moet weer aan de praat worden gebracht. Maar, zo schrijven ze: "Nieuw geld of vers geld bestaat niet. Het uitgegeven geld moet altijd worden verdiend en terugbetaald door belastingbetalers."

Daarom moet de opzet van het herstelfonds wat hen betreft worden veranderd. In het voorstel van de Europese Commissie, waar de 27 EU-leiders op een top, komende vrijdag, over praten, is sprake van een deel dat geschonken kan worden.

Maar dat zien de vier totaal niet zitten. "Wij zijn van mening dat geld op de best mogelijke manier gebruikt moet worden. Maar wel als lening, gericht op de toekomst, zodat de economie nieuwe impulsen krijgt, veerkrachtiger en groener wordt. Alleen zo krijg je meer banen en kunnen landen hun leningen later terugbetalen."

Onderpand voor geldschieters

De vier verzetten zich niet tegen noodmaatregelen, omdat de economieën van de Europese Unie allemaal in hetzelfde schuitje zitten. "Volvo-werknemers in Zweden en Philips-werknemers in Nederland zijn afhankelijk van de economische ontwikkeling in Griekenland en Slowakije. Hoe sterker de Italiaanse en Spaanse economie, hoe beter voor Denemarken en Oostenrijk. En vice versa."

Daarom moet helder worden onder welke voorwaarden landen geld kunnen lenen uit het nieuwe herstelfonds. De vier premiers willen bijvoorbeeld niet dat er statistieken worden gebruikt die voor de coronacrisis actueel waren. Landen als Tsjechië, maar ook België hebben daar grote moeite mee, omdat ze op basis van die oude cijfers minder geld krijgen uit het noodfonds.

Ook met de manier waarop het fonds wordt gefinancierd hebben de zogenoemde zuinige landen problemen. De Europese Commissie wil zijn begroting voor de komende zeven jaar verhogen om op die manier veel geld te kunnen ophalen op de financiële markten. De begroting dient dan als een soort onderpand voor de geldschieters.

Premier Rutte en de anderen willen dat niet. "We worden allemaal getroffen door deze crisis en het zet alle nationale begrotingen zwaar onder druk. We moeten dus allemaal een realistisch bestedingsniveau hebben. Het belangrijkste is dat geld zorgvuldig wordt gebruikt en alleen uitgegeven wordt als we weten dat het een echt verschil zal maken."