Uitkomst EU-top coronacrisis: eerst een analyse, dan pas geld
Er komt voorlopig geen extra geld om de economische gevolgen van de coronacrisis in de Europese Unie op te lossen. De 27 leiders hebben besloten eerst een analyse aan de Europese Commissie te vragen. De club van voorzitter Ursula von der Leyen moet een plan opstellen met wat er nodig is om uit de recessie te komen.
Volgens premier Rutte is er voorlopig genoeg geld om de eerste nood te lenigen. "Er ligt een bedrag van 520 miljard op tafel vanuit het Europees Stabiliteitsmechanisme, het fonds voor noodgevallen. Ook de Europese Centrale Bank heeft meer dan 750 miljard beschikbaar. Dat lijkt me voorlopig genoeg." De exacte omvang van het pakket dat Europese leiders nu hebben goedgekeurd is nog niet bekend; in Brussel circuleert ook een bedrag van 540 miljard euro.
Tijdens een videovergadering herhaalden landen als Italië, Frankrijk en Spanje hun wens om via Europese staatsleningen veel geld beschikbaar te stellen. Spanje wilde zelfs leningen die nooit terugbetaald moeten worden. Nederland is daar faliekant tegen.
Rutte in hemdsmouwen
Maar de discussie tussen de regeringsleiders liep deze keer niet uit de hand, omdat ze vooraf hadden afgesproken vooral standpunten uit te wisselen en niet met elkaar in discussie te gaan. Dat was makkelijk doordat het een vergadering zonder conclusies was, waarbij dus uiteindelijk niet elk woord telt.
Wat ook hielp, was dat premier Rutte eerder deze week sprak met de Duitse bondskanselier Merkel, de Franse president Macron, de Italiaanse premier Conte en de Spaanse premier Sanchez. "We hebben lang gesproken en enkele misverstanden uit de weg geruimd", zei Rutte. De afgelopen weken kreeg Nederland het verwijt weinig solidair te zijn met de zuidelijke lidstaten.
Volgens ingewijden was de sfeer aan de virtuele vergadertafel ontspannen. Rutte zat zonder das in hemdsmouwen, met de bovenste knoopjes los, achter het scherm. En zo zaten volgens hem meer premiers achter hun computer.
Geen behoefte aan extra geld
De leiders hebben nu de druk van de ketel gehaald, want de Europese Commissie heeft enkele weken de tijd om met voorstellen te komen. Ook daarna is er nog geen spetterende haast, omdat er de komende maanden voldoende geld is. "Dat klinkt misschien raar", zei Rutte, "want we zitten midden in een enorme crisis, maar er is nu nog geen behoefte aan meer geld."
Vandaar dus de pas op de plaats. Rutte: "Het noemen van getallen is op dit moment een totale slag in de lucht. Wat is een getal waard zonder politieke analyse? Dat is niets anders dan roepen voor de bühne."
Nederland wil dat de Europese Commissie met name gaat kijken naar de gevolgen voor de auto-industrie, het toerisme en de landbouw. Ook moeten regionale verschillen in kaart worden gebracht. Commissievoorzitter Von der Leyen zei na afloop dat ze denkt dat de EU-meerjarenbegroting verdubbeld moet worden.
Nederland is nog niet zo ver. Het kabinet wil daar eerst goed over nadenken. Maar bij alles blijft overeind dat er geen gratis geld wordt uitgedeeld. "Er wordt veel gesproken over solidariteit, maar solidariteit is ook dat je de begroting op orde brengt. Wij zullen daarop blijven hameren", zei Rutte.
Een nieuwe economie
Verder wil de premier dat het herstelfonds modern wordt. "De green deal, de klimaatplannen, maar ook de poging om van Europa een digitale unie te maken, om de dienstenmarkt verder te liberaliseren, zullen onlosmakelijk bij de nieuwe economie horen."