Hoe ziet de toekomst van de HEMA eruit?
Nu na het akkoord van vanochtend een aanzienlijk deel van de miljoenenschuld van HEMA is vervallen, is het bedrijf volgens topman Tjeerd Jegen weer financieel gezond, met ruimte om te investeren. Maar onder meer de blijvende rentelast, de naderende recessie en de trend van online winkelen maken het bijna honderd jaar oude bedrijf kwetsbaar.
Alle aandelen zijn nu in handen van de schuldeisers, waardoor het HEMA-avontuur van miljardair Marcel Boekhoorn ten einde is. De voormalig eigenaar probeerde zondag nog met een bod van 523 miljoen euro de schuldeisers uit te kopen, maar zonder succes. Hij is "klaar met HEMA", laat hij in een reactie aan nieuwssite Follow the Money weten.
In ruil voor de aandelen hebben de schuldeisers 450 miljoen euro van de 750 miljoen euro aan schulden weggestreept. De jaarlijkse rente van 50 miljoen euro daalt hierdoor naar 30 miljoen euro. "HEMA zat klem tussen schulden die ze nooit had kunnen aflossen. Dit geeft ademruimte", zegt Kitty Koelemeijer, hoogleraar marketing en retail. Retaildeskundige Paul Moers is het daar niet mee eens: "Dit is nog steeds een belachelijk hoge rentelast. HEMA is er nog niet."
De directeur van HEMA is blij dat er nu een akkoord ligt:
Aangenomen wordt dat HEMA wordt doorverkocht. Lage schulden maken de winkelketen aantrekkelijk voor kopers. Koelemeijer denkt niet dat een verkoop op korte termijn valt te verwachten. Zij denkt dat er eerst wordt ingezet op het verhogen van de waarde van het bedrijf. "Maar je weet niet hoeveel geduld de nieuwe aandeelhouders hebben om dit te laten slagen. Het wordt spannend op een positieve manier."
Koelemeijer vindt dat Michiel Witteveen - de huidige eigenaar van Blokker, die een bod heeft gedaan op de HEMA - niet de juiste kandidaat is: "Hij heeft leuke dingen gedaan met Blokker, maar volgens mij is dat nog niet succesvol." Moers ziet dat anders: "Ik gun de HEMA een Nederlandse ondernemer met verstand van zaken. Witteveen kan het merk verder helpen."
De HEMA is groot geworden met iconen als de rookworst, de tompouce, babykleren en Jip & Janneke. Maar die zijn allemaal uit de vorige eeuw.
Ook over de internationale koers van HEMA verschillen de deskundigen van mening. Vorig jaar ging HEMA een samenwerking aan met het Amerikaanse Walmart en het verkoopt sinds kort ook spullen in Jumbo-winkels. Het bedrijf heeft winkels in twaalf landen.
Koelemeijer denkt dat HEMA het buitenlandavontuur gaat en moet doorzetten, vooral in de samenwerking met Walmart. Het merk HEMA is volgens haar sterk genoeg. Moers ziet ook dat anders: "HEMA moet eerst in Nederland zaken op orde stellen, daarna kunnen ze pas naar het buitenland kijken." Hij wijdt het aan het stilliggen van innovatie. "De HEMA is groot geworden met hun iconen als de rookworst, de tompouce, babykleren en Jip & Janneke. Maar die zijn allemaal uit de vorige eeuw. De HEMA móét innoveren."
Een belangrijke rol is volgens Moers weggelegd voor de franchisenemers. Die worden te weinig betrokken bij de koers van het bedrijf, terwijl hun vermogen en kennis van zaken juist kunnen helpen. Ook Koelemeijer vindt dit een aandachtspunt. Er zijn veel conflicten geweest tussen de franchisenemers en directeur Jeger. Oud-eigenaar Boekhoorn speelde een belangrijke rol in het bijleggen van die ruzies.
Geduldig kapitaal
Ondanks zijn kritiek denkt Moers dat de HEMA de kans heeft om het te redden. Hij vindt het een sympathiek merk, dat "dieper in de harten van Nederlanders zit dan de V&D."
Het 'Hou de HEMA'-initiatief dat is gestart door onder andere Mei Li Vos van vakbond AVV, sluit daarbij aan. Het idee is om van de BV een coöperatie te maken, waardoor iedereen de mogelijkheid heeft om mede-eigenaar te worden van de HEMA.
"Wij willen het tegenovergestelde van wat roofkapitalisten willen, wij willen geduldig kapitaal", legt Vos uit in het NOS Radio 1 Journaal. "HEMA is de afgelopen tien jaar gebukt gegaan onder het snelle geld en wat wij willen is geld ophalen via aandelen of leningen."
Vos doelt hiermee op Lion Capital, de Britse investeringsmaatschappij die HEMA in handen had voordat Boekhoorn het bedrijf in 2018 overnam. Onder beheer van de investeerders werd de schuldenlast gecreëerd door grote leningen met hoge rentes af te sluiten.
Vakbond FNV wil dat de HEMA teruggaat naar een 'klassiek model' waarbij er meer geld overblijft voor de medewerkers. Dat zou bereikt kunnen worden door pas winst uit te keren aan de aandeelhouders als alle kosten zijn betaald.
