Politie wist van verwachte drukte tijdens Damdemonstratie
Amsterdamse agenten hadden al een paar uur voor de betoging in de gaten dat het anti-racismeprotest op de Dam maandag druk zou worden. Die informatie is ook doorgegeven aan de leiding, maar daar is weinig mee gedaan. Dat zeggen politiebronnen tegen de NOS.
Ook blijkt dat agenten hebben voorgesteld mensen te vragen om de Dam te verlaten. De politieleiding en burgemeester Halsema hebben uiteindelijk anders besloten, omdat ze bang waren dat het anders uit de hand zou lopen, zo zei Halsema eerder.
Halsema schrijft in een brief aan de Amsterdamse raad dat de autoriteiten niet beschikten over de juiste informatie bij het protest van maandag. Als ze had geweten dat er meer mensen dan verwacht op de demonstratie zouden afkomen, "had de driehoek vanzelfsprekend en zoals gebruikelijk maatregelen getroffen", zo staat in de brief.
Ze begrijpen niet waarom er toch niet is ingegrepen, want dat heel vredelievend gekund.
Op zondagmiddag, om precies te zijn om 16.52 uur, werd de gemeente officieel geïnformeerd door de organisatie over een een demonstratie met maximaal 300 personen op de Dam. Op sociale media werd de oproep toen gedeeld door onder meer actiegroep Kick Out Zwarte Piet, GroenLinks en bekende Nederlanders.
Eerste signalen van drukte
Informatiespecialisten van de politie hadden toen al snel in de gaten dat het veel drukker zou kunnen worden. Wat er met die informatie is gebeurd, is niet duidelijk. De driehoek (burgemeester, hoofdcommissaris en hoofdofficier) zag in elk geval geen aanleiding om op te schalen. Wijkagenten zouden worden ingezet en de ME stond standby.
Tweede Pinksterdag rond 13.00 uur kregen agenten in het centrum van Amsterdam een briefing. Ze kregen te horen dat er een kleine demonstratie gepland stond op de Dam met ongeveer 250 personen.
Dat aantal is opmerkelijk, omdat er op dat moment binnen de politieorganisatie al werd uitgegaan van zo'n duizend deelnemers. Politiemensen die op de dag zelf werkten, reageerden verbaasd dat er niet veel meer collega's op straat waren ingezet. Normaal gesproken is de voorbereiding van dit soort potentieel grote demonstraties veel grondiger.
'Regel even losgelaten'
Via camera's van cameratoezicht en handhavers van de gemeente was later op de middag te zien hoe de Dam begon vol te stromen. Ook agenten op de Dam lieten hun chefs weten dat door de drukte het houden van 1,5 meter afstand niet meer mogelijk was.
Tegen een NOS-verslaggever zei een agent: "De anderhalvemeterregel is even losgelaten. De demonstratie is belangrijker."
Agenten op de Dam stelden voor om mensen op te roepen om naar huis te gaan. Volgens hun inschatting was dat mogelijk, omdat de demonstranten geen agressie toonden. De burgemeester en de hoofdcommissaris waren inmiddels geïnformeerd over de drukte.
Halsema ging zelf kijken op de Dam. Ook de hoofdcommissaris was in de stad aanwezig. Gezamenlijk besloten ze niet in te grijpen.
Evaluatie en onderzoek
De Nederlandse Politiebond wil dat wordt onderzocht waarom niets is gedaan met de informatie. "Die politiemensen vragen ons ook om een grondige evaluatie en een onderzoek waar ze hun verhaal kunnen vertellen", zegt voorzitter Jan Struijs. "Ze begrijpen niet waarom er toch niet is ingegrepen, want dat had heel vredelievend gekund."
Hoofdcommissaris Frank Paauw van de eenheid Amsterdam laat in een reactie weten dat hij bekend is met deze lezing. Hij wil een grondige evaluatie van hoe het maandag is gegaan.
