Kabinet wil RIVM tijdelijk gebruik laten maken van zendmastgegevens

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) mag als het aan het kabinet ligt maximaal een jaar lang gebruik gaan maken van geanonimiseerde gegevens van telecomzendmasten. Met de gegevens kan worden achterhaald of het in bepaalde gemeentes te druk is geweest en of de coronamaatregelen verscherpt moeten worden.

Het kabinet heeft een noodwet gemaakt die dit mogelijk maakt. Die is vandaag naar de Tweede Kamer verstuurd. Daarna moet ook de Eerste Kamer er nog mee akkoord gaan.

Nu veel coronamaatregelen worden versoepeld, wil het RIVM een systeem hebben waarmee snel in kaart kan worden gebracht hoe mensen zich verplaatsen. Dat kan onder meer door aan de hand van de zendmastgegevens te kijken hoeveel mobieltjes uit een andere plaats op een bepaald moment ergens waren.

Gerichte maatregelen

Minister De Jonge zei vorige week dat het uitdrukkelijk niet de bedoeling is om mensen te volgen, maar om vast te stellen waar het druk is geweest en waar de mensen vandaan kwamen, zodat er gericht maatregelen genomen kunnen worden.

Het RIVM geeft nu adviezen op basis van onder meer het aantal besmettingen en intensive care-opnames, maar daar zit enkele weken vertraging in. Met de zendmastdata kan het instituut bij een toename van het aantal besmettingen in een gemeente sneller handelen, bijvoorbeeld door de regionale GGD te waarschuwen.

Het kabinet zegt dat de zendmastdata die aan het RIVM verstrekt worden, ontdaan zijn van alle persoonlijke informatie (zoals het telefoonnummer) en daarna zijn opgeteld. "De data zijn ongeschikt om individuele personen te identificeren. Het gaat om een telling, per uur, per gemeente van het totaalaantal mobiele telefoons dat daar aanwezig is vanuit welke gemeente."

Ten behoeve van de privacy van mensen in dunbevolkte gebieden, worden geen gegevens over plekken met minder dan vijftien mobieltjes gerapporteerd.

T-Mobile stelt strenge voorwaarden

De Autoriteit Persoonsgegevens zal het wetsvoorstel kritisch bekijken en dan advies uitbrengen aan de Kamer. "Meedoen is niet vrijwillig. Er is namelijk geen mogelijkheid om iets uit te zetten", zegt een woordvoerder van de privacywaakhond.

Telecomprovider T-Mobile is onder strenge voorwaarden bereid om mee te doen. Het mag alleen gaan om volledig anonieme en geaggregeerde gegevens, die bovendien alleen worden gebruikt in de strijd tegen corona en niet door politie of justitie. "We zullen het wetsvoorstel uitvoerig bestuderen om te weten of aan deze strikte uitgangspunten wordt voldaan", zegt een woordvoerder. De Autoriteit Persoonsgegevens moet zijn fiat hebben gegeven, vindt T-Mobile.

Ook KPN noemt de privacywaakhond in een reactie. "We vertrouwen erop dat het wetsvoorstel volledig met de Autoriteit Persoonsgegevens is afgestemd en dat hun advies is meegenomen." Verder zegt het bedrijf dat het naar vermogen zal meewerken, "als deze wet wordt aangenomen vanuit de overtuiging dat dit Nederland helpt om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan".