Felle brand in wolkenkrabber Emiraten, maar geen Grenfell-drama

Als je de uitslaande vuurzee ziet die langs de 190 meter hoge Abbco Tower omhoogschiet, lijkt het een mirakel dat er geen doden zijn gevallen. Maar zo'n wonder is het niet, zeggen brandveiligheidsexperts. Deze toren was waarschijnlijk al sinds de bouw een stuk veiliger dan de Grenfell Tower in Londen, die in 2017 in vlammen opging.

De brand ontstond gisteravond. De bewoners van de toren en vijf omliggende gebouwen werden snel geëvacueerd terwijl de vlammen de gevel verzwolgen en stukken brandend materiaal naar beneden vielen. Zeven mensen raakten lichtgewond.

Zo zag de brand eruit:

De woontoren staat in het emiraat Sharjah, dat grenst aan Dubai. In Dubai zelf waren er de afgelopen jaren ook meerdere grote branden in wolkenkrabbers, zoals de 350 meter hoge Marina Torch-woontoren en het Address Downtown Hotel van 300 meter hoog. En ook bij die branden vielen er geen dodelijke slachtoffers, alleen vijftien gewonden in het hotel.

Dat staat in schril contrast met de verschrikkelijke brand in Grenfell Tower in Londen. In juni 2017 vielen daar 72 doden en 70 gewonden. Het duurde 60 uur voordat de laatste vlammen waren gedoofd.

Nieuwe wolkenkrabbers met twee vluchtwegen

"Het grote verschil is dat de Grenfell Tower begin jaren is 70 gebouwd", legt brandveiligheidsexpert Erik Janse van adviesbureau BVEJ uit. De torens in de Emiraten zijn vaak niet ouder dan 20 jaar. De Abbco Tower is gebouwd in 2006. "Dat soort nieuwe wolkenkrabbers hebben vrijwel altijd twee vluchtwegen die vanaf iedere plaats in het gebouw bereikbaar zijn. De Grenfell Tower had er maar één. En ze hanteerden een veiligheidsprotocol dat voorschreef dat mensen bij een brand binnen moesten blijven."

Het grootste probleem bij de brand in Londen was de nieuwe bekleding aan de buitenkant van de toren waardoor het vuur zich razendsnel kon verspreiden. Er was gekozen voor een zogeheten aluminium-sandwich-gevelbekleding die goedkoper was dan minder brandgevaarlijk materiaal. "De brand in de Grenfell Tower heeft bij overheden en projectontwikkelaars diepe indruk gemaakt", zegt Janse. "In sommige landen zijn er strengere regels gekomen voor brandveiligheid."

Beelden van de brand in Grenfell Tower schokten de hele wereld:

De meeste torens in de Emiraten zijn van vóór de brand in Grenfell Tower. Dubai verscherpte na de brand in de Marina Torch in 2015 al wel de veiligheidseisen aan de gevelbekleding, maar bij bestaande torens is die vaak nog niet vervangen. Dat kan verklaren waarom het vuur langs de Abbco Tower zich gisteren zo snel verspreidde. Dat het voor de bewoners toch goed afliep, komt waarschijnlijk door andere veiligheidsmaatregelen in het gebouw, brandwanden, branddeuren, sprinklers en vooral goed bereikbare nooduitgangen. "We hebben het wel eens over de lines of defense", zegt Janse. "Er moeten meerdere dingen misgaan voordat een brand echt tot dodelijke slachtoffers leidt."

Volgens adviseur brandveiligheid Rudolf van Mierlo van ingenieursbureau DGMR is een belangrijk verschil tussen Grenfell Tower en de branden in de Emiraten de snelheid waarmee het vuur binnen kon komen. "Je kunt branden hebben die er sensationeel uitzien aan de buitenkant, maar waarbij het een tijd duurt voordat het vuur naar binnen gaat. Bij de Grenfell Tower was ook de aansluiting van de gevelkozijnen op de constructie zo slordig gedaan dat het heel snel ging."

In de Emiraten, die in korte tijd van laagbouw naar heel veel hoogbouw zijn gegaan, waren aanvankelijk niet eens zo veel veiligheidsvoorschriften. "Zeker in het begin was het een beetje wildwest", zegt Van Mierlo. Maar bij de branden de afgelopen jaren zag je toch nauwelijks slachtoffers omdat de brand langer buiten blijft. Je kunt zo'n grote brand met sprinklers en brandveiligheidsmaatregelen niet tegenhouden, maar wel vertragen."

Van Mierlo's ingenieursbureau adviseert over brandveiligheid bij hoogbouw in Nederland. Ook hier zijn er gebouwen die niet helemaal aan de regels voldoen, en niet alleen altijd de oudste. Er loopt een inventarisatie onder gemeenten die moeten uitzoeken hoe het staat met de gevelbekleding van gebouwen. "Er is de laatste jaren meer aandacht voor. Wij krijgen ook tien keer zoveel vragen over gevels als vijf jaar geleden."

Dat er bij een gebouwbrand slachtoffers vallen is nooit voor 100 procent uit te sluiten. "Maar door de bouwwijze kunnen we die wel zoveel mogelijk reduceren. Daar wordt nu veel kritischer naar gekeken, en bij gebouwen waar geslapen wordt nog meer dan bij kantoorgebouwen."

Maar bij de bouwers en projectontwikkelaars spelen ook andere afwegingen mee. Brandveilige materialen zijn vaak niet de goedkoopste en ook niet altijd de duurzaamste. Van Mierlo: "Het is vaak niet simpel de afweging tussen goedkoop of veilig. Het is vooral een keuze aan wélke brandveiligheidsmaatregelen je het meeste uitgeeft."