'Twee energiecentrales mogen meer stikstof gaan uitstoten dan ze deden'
Twee energiecentrales hebben sinds kort een natuurvergunning die het hun toestaat veel meer stikstof uit te stoten dan ze deden. Volgens juristen zijn de vergunningen in strijd met het Europees recht. Dat blijkt uit onderzoek van journalistenplatform Investico in opdracht van Trouw en De Groene Amsterdammer.
De centrales waar het om gaat, zijn de kolen- en biomassacentrale in Geertruidenberg en de biomassacentrale in Diemen. Beide centrales kregen het afgelopen halfjaar een vergunning om meer hout te mogen verstoken. Dat zou tot minder stikstofuitstoot leiden.
In de nieuwe vergunningen is de toegestane uitstoot van stikstof inderdaad lager dan in de oude vergunningen, maar fors hoger dan tot voor kort in de praktijk werd uitgestoten. Zo stootte volgens de onderzoekers de Amercentrale bij Geertruidenberg in 2018 700 ton stikstofdioxide uit. In de nieuwe vergunning is 1505 ton per jaar toegestaan. De centrale in Diemen stootte datzelfde jaar 325 ton stikstof uit, in de nieuwe vergunning mag het maximaal 836 ton zijn.
Uitspraak Raad van State
De Raad van State oordeelde vorig jaar dat de overheid Europese richtlijnen schendt als ze vergunningen uitgeeft die extra stikstofuitstoot toestaan. Dat is bij de nieuwe vergunningen voor de centrales het geval, menen de onderzoekers: niet als je naar de oude vergunning kijkt, maar wel in vergelijking met de recente uitstootcijfers.
De uitspraak van de Raad van State was het startpunt van de Nederlandse stikstofcrisis, die tot felle boerenprotesten leidde en verlaging van de maximumsnelheid op snelwegen.
Juridisch kwetsbaar
De Tilburgse hoogleraar natuurbeschermingsrecht Kees Bastmeijer zei tegen de onderzoekers dat de provincies voor een schijnoplossing hebben gekozen die juridisch kwetsbaar is. Hij verwijst naar de uitspraak van de Raad van State, waarin werd geoordeeld dat tien intensieve veehouderijen alleen mochten uitbreiden als vaststond dat dit geen schade opleverde voor kwetsbare natuurgebieden.
Ook de Amsterdamse hoogleraar integrale stikstofstudies Jan Willem Erisman twijfelt of de vergunningen bij de rechter overeind blijven. Bovendien moet de uitstoot sowieso drastisch omlaag om de natuur te beschermen "of dat nou juridisch verplicht is of niet", zegt hij in Trouw.
Geen keus
De Noord-Brabantse milieugedeputeerde Rik Grashoff (GroenLinks), verantwoordelijk voor de vergunning van de Amercentrale, zegt in De Groene Amsterdammer dat hij geen andere keus had. In adviezen van de landsadvocaat had gestaan dat je al toegekende emissierechten niet zomaar mag afpakken, omdat emissierechten als bedrijfseigendom kunnen worden gezien. Ook is in de vergunning ruimte opgenomen om in een strenge winter extra energie te kunnen leveren.
De provincie Noord-Brabant voegt daaraan toe dat de Amercentrale in een noodsituatie meer energie moet kunnen leveren, bijvoorbeeld als een andere energiecentrale uitvalt. Dat betekent dat er ook meer ruimte nodig is om stikstof te kunnen uitstoten.
Stroomproductie
In een reactie laat Vattenfall, het bedrijf achter de Diemense centrale, weten dat het klopt dat er meer ruimte is om stikstof uit te stoten dan daadwerkelijk is gebeurd. Volgens het bedrijf is dat nodig voor wisselingen in de stroomproductie.
"Door de extra ruimte in de vergunning kunnen we pieken opvangen in de warmtevraag. Als we een heel koude winterperiode hebben, dan moet er de ruimte zijn om de centrales extra te laten draaien om meer warmte te kunnen leveren, zodat onze klanten er warm bij blijven zitten", schrijft het bedrijf.
Vattenfall zegt ook dat het klopt dat er een fout zat in de vergunning, maar dat het onjuist is om te zeggen dat er meer stikstof wordt uitgestoten dan zonder biomassacentrale.
Milieuorganisaties zijn naar de rechter gestapt om de vergunningen aan te vechten.
