Heropening scholen druist in tegen eigen voorwaarden experts
Het advies van het Outbreak Management Team om de kinderopvang en de basisscholen te heropenen, gaat in tegen de voorwaarden die hetzelfde OMT eerder stelde aan versoepeling van maatregelen. Die voorwaarden gelden volgens het nieuwe OMT-advies nog steeds. Hoewel niet aan alle voorwaarden is voldaan bepleit het OMT nu toch versoepeling van een aantal beperkende maatregelen.
Het OMT is zich terdege bewust van de risico's. "Het is niet mogelijk om op basis van wetenschappelijke bewijzen een strategie uit te werken om de maatschappij weer te openen zonder dat dit zou kunnen leiden tot een mogelijk onbeheersbare verspreiding van het virus."
Zolang "advisering op basis van solide wetenschappelijke inzichten" niet mogelijk is, baseren de experts zich op de weinige beschikbare gegevens, ervaringen uit het verleden met andere luchtweginfecties en rekenmodellen.
"Het is daardoor vooraf niet met zekerheid aan te geven wat het effect zal zijn als maatregelen versoepeld of opgeheven worden. Dit betekent ook dat het versoepelen of opheffen van maatregelen gepaard gaat met een onzeker risico op toename van de verspreiding van het virus." Toch adviseren de experts nu maatregelen te versoepelen, omdat anders de sociale, financiële en economische gevolgen groot zijn.
Heropenen scholen
De wetenschappelijk adviseurs zijn het er maandag niet over eens geworden of de basisscholen helemaal open kunnen of niet. Hun compromisvoorstel is om te beginnen met "de voorbereidingen voor halve bezetting per dag, totdat er meer gegevens beschikbaar komen uit Scandinavische landen waar de scholen inmiddels geopend zijn of open gaan". Voor de kinderopvang en het speciaal basisonderwijs gelden deze beperkingen niet.
De overwegingen bij het advies om de basisscholen en de kinderdagverblijven te heropenen zitten vol onzekerheden. Dat komt omdat onduidelijk is in welke mate kinderen bijdragen aan verspreiding van het virus, met andere woorden hoe besmettelijk ze zijn voor elkaar, hun ouders en hun docenten.
Ook de adviezen om de beperkende maatregelen op sportgebied te versoepelen zijn omgeven met onzekerheden.
Eigen voorwaarden OMT
In zijn advies van 6 april stelde het OMT vijf harde voorwaarden aan versoepeling van welke maatregel dan ook. De besmettingsgraad - het aantal mensen dat door één covid-patiënt besmet wordt - moet geruime tijd lager dan 1 zijn, zodat de epidemie langzaam uitdooft.
Het zorgsysteem moet niet langer overvraagd zijn en tijd krijgen om te herstellen. Dat moment breekt aan als op de IC's niet meer dan 700 covid-patiënten liggen en er weer 500 IC-bedden beschikbaar zijn voor andere patiënten. Aan die beide voorwaarden lijkt na de meivakantie wel voldaan te kunnen worden.
Verder moet er voldoende capaciteit zijn om te testen en bij positieve tests aansluitend bron- en contactonderzoek te doen om vast te stellen hoe iemand besmet is geraakt en met wie hij/zij allemaal contact heeft gehad.
Strijdig met eigen opvattingen
De GGD'en hebben echter nu volstrekt onvoldoende capaciteit om op grote schaal aan bron- en contactonderzoek te doen. Vanwege dat capaciteitsgebrek zijn de meeste GGD'en daar weken geleden mee gestopt, omdat er te veel covid-patiënten waren.
Het OMT adviseerde 6 april om zo snel mogelijk te onderzoeken of het mogelijk is om apps in te zetten om de GGD'en een deel van dat werk uit handen te nemen. Minister De Jonge ging daar gretig op in. Dat liep vooralsnog uit op een mislukking die de snelle beschikbaarheid van goed werkende apps op zijn minst twijfelachtig maakt.
In de lijst met actiepunten van het OMT staat over het bron- en contactonderzoek: "Instellen van een werkgroep voor vaststellen van voorwaarden voor bron- en contactopsporing." Dat moet nog gebeuren, dus ook aan de voorwaarde voor voldoende capaciteit voor bron- en contactonderzoek is niet voldaan.
Monitoren
Juist omdat er nog zo weinig kennis is over dit coronavirus, is het cruciaal om haarscherp te volgen wat er gebeurt na versoepeling van maatregelen. Wat zal bijvoorbeeld het effect zijn voor het aantal besmettingen en dus het aantal ziekenhuisopnames en IC-opnames als meer mensen op straat komen en het openbaar vervoer gebruiken?
Voor dat monitoren van de effecten van beleidsveranderingen moeten de noodzakelijke hulpmiddelen beschikbaar zijn. Dat was de vijfde voorwaarde die het OMT zelf gesteld heeft aan het versoepelen van welke maatregel dan ook.
In het nieuwe OMT-advies staat als actiepunt opgenomen: "Er dient een stringent monitoringsprogramma te komen om de effecten van de versoepelde maatregelen te controleren." Dat is er dus nog niet.
Maar het OMT adviseert wel om maatregelen te versoepelen.