Mogelijk 3 procent van Nederlanders heeft coronavirus gehad

Zo'n 3 procent van de Nederlandse bloeddonoren heeft antistoffen tegen het coronavirus ontwikkeld. RIVM-directeur Van Dissel zei in zijn wekelijkse briefing in de Tweede Kamer dat dat blijkt uit tests van bloedbank Sanquin.

Als dat representatief is, zou dat kunnen betekenen dat enkele honderdduizenden mensen het coronavirus hebben gehad. Dat hoeft overigens niet te betekenen dat die allemaal immuun zijn. De RIVM-directeur herhaalde dat er meer onderzoek voor nodig is om dat vast te stellen.

Van Dissel zei verder dat de maatregelen tegen verdere verspreiding van het virus over het algemeen werken, en dat er op allerlei vlakken "afvlakkingen" zijn maar dat "we er in verpleeghuizen zeker nog niet zijn". Het virus steekt de laatste dagen in minder nieuwe verpleeghuizen de kop op, maar het totaal aantal bewoners van verpleeghuizen waar het virus is vastgesteld, stijgt nog stevig.

Het RIVM gaat nog steeds uit van zo'n 900 verpleeghuizen waar minimaal één besmetting is gemeld. "Het lijkt erop dat de maatregelen om het bezoek te beperken effect heeft gehad." Op sommige plekken is wel echt sprake van uitbraken. Volgens Van Dissel kan het virus bijvoorbeeld om zich heen grijpen doordat het bij dementerende ouderen moeilijk is om de hygiëne-voorschriften in acht te nemen.

Voorzitter Nieuwenhuizen van de beroepsvereniging voor specialisten ouderengeneeskunde noemde de situatie in de verpleeghuizen zeer ernstig. In twee weken is het aantal overleden patiënten er vervijfvoudigd. "De kwetsbaarste van de kwetsbaren zijn het kwetsbaarst", zei ze. Volgens haar is er nog onvoldoende inzicht in het verdere verloop en kunnen de maatregelen nog niet worden versoepeld.

Van Dissel zei verder dat we de piek gehad hebben wat het aantal intensivecare-opnames betreft, maar dat de belasting nog lang niet op het gewenste niveau is. "Het aantal loopt wel terug, maar je moet nog een stuk verder omlaag." Het liefst zou hij zien dat het aantal coronapatiënten op de IC's wordt teruggebracht tot zo'n 600. Het RIVM houdt er rekening mee dat dat medio volgende maand het geval zou kunnen zijn.

Geen publieke mondkapjes

Van Dissel zei dat door de coronamaatregelen het aantal contacten tussen mensen met zo'n 64 tot 75 procent is afgenomen. Hij herhaalde dat mondkapjes in het publiek nu geen zinvolle toevoeging zijn. Veel andere landen adviseren de bevolking buiten juist wel mondkapjes te dragen. "De toegevoegde waarde is buitengewoon gering en er is in de zorg nog steeds een tekort; mondkapjes nu zou schijnveiligheid zijn", zei hij.

Volgens de RIVM-directeur is de situatie in andere landen soms anders, omdat daar bijvoorbeeld de anderhalve meter afstand in winkels moeilijker te handhaven is. Indien de maatregelen worden versoepeld, zal wel worden bekeken of het dragen van mondkapjes in bepaalde contactberoepen zinvol is, voegde hij eraan toe. Dat gaat dan om de zogenoemde 'exit-strategie'.

Nieuw verdelingssysteem werkt

GGD-directeur De Gouw zei dat het nieuwe verdelingssysteem van mondkapjes in de zorg wel goed effect heeft; er zijn er veel meer ter beschikking gekomen. Volgens hem zijn de drie verschillende soorten, die ieder een bepaald beschermingspercentage hebben voor bepaalde zorghandelingen, beter verdeeld over de zorgverleners.

Er zijn nu veertig laboratoria waar kan worden getest en er zijn 17.500 tests per dag mogelijk. Alle zorgmedewerkers die langer dan 24 uur klachten hebben, kunnen worden getest. Volgens De Gouw is de capaciteit groter dan waarvan nu gebruik wordt gemaakt.

Overigens moet het materiaal om dat aantal tests daadwerkelijk uit te voeren nog wel eerst nog beschikbaar komen. Gisteren bleek dat Nederland de levering van materialen heeft veiliggesteld om het komende half jaar 14.000 tests per dag te doen. Nu worden er nog maar gemiddeld zo'n 5000 tests per dag uitgevoerd.

Verschillen tussen regio's

Op een vraag uit de Kamer of er bij het eventueel versoepelen van de maatregelen ook "regionaal maatwerk" mogelijk is, antwoordde Van Dissel dat dat zeker wordt overwogen. Achtergrond van de vraag was dat er in het noorden van het land relatief weinig besmettingen zijn en dat daar dan misschien sneller beperkingen kunnen worden opgeheven.

De RIVM-directeur benadrukte dat er ook nadelen kunnen zijn als niet overal dezelfde maatregelen gelden. Hij verwees daarbij naar een eerdere situatie: België sloot de cafés eerder dan Nederland en dat had tot gevolg dat relatief veel Belgen naar Nederlandse cafés gingen. Iets soortgelijks zou kunnen gebeuren als er verschillen bestaan tussen de regio's in Nederland. "Communicatie moet helder kunnen zijn", zei Van Dissel.

Hij zei verder dat bij de exit-strategie ook gekeken wordt wat we van het buitenland kunnen leren en welke groepen het eerst voor versoepeling in aanmerking komen. "Noorwegen is al begonnen met het weer openen van kinderdagverblijven en lagere scholen. Dat geeft ons enige tijd om te zien wat daarvan het gevolg is, voordat wij het besluit moeten nemen."