Thuiswerk zorgt nu voor stress, maar eerste positieve signalen zijn zichtbaar

• Wim Kopinga

  redacteur Online

• Annemieke van Put

  redacteur Online

Door de coronacrisis zitten we plots midden in het grootste thuiswerkexperiment ooit. Dat heeft de afgelopen weken bij veel mensen voor extra stress gezorgd, maar nu klinken er ook voorzichtig positieve geluiden. Levert dit op de lange termijn iets op?

Veel mensen hebben nu moeite met het combineren van werk en privé. Dat blijkt uit eerste onderzoeksresultaten van TNO. "Thuiswerkers ervaren vooral stress door concentratieproblemen", zegt onderzoeker Wendela Hooftman.

Het onderzoeksbureau vraagt dagelijks 500 werknemers naar de effecten van de corona-maatregelen op het dagelijks leven en werk. Er worden onder meer vragen gesteld over werk, ontspanning, stemming en productiviteit.

"Het komt wellicht niet onverwacht, maar een van de belangrijkste redenen dat werk en privé door elkaar heen lopen is dat de kinderen nu ook thuis zijn", zegt Hooftman. "Je partner is thuis, je kinderen zijn thuis en je bent tegelijkertijd aan het werk én aan het lesgeven. Die grenzen zijn erg aan het vervagen en daar hebben mensen moeite mee." Spanningsklachten nemen er momenteel in veel huishoudens door toe.

Minder reistijd

Toch ontvangt Hooftman ook positieve signalen. Ze benadrukt dat dit nog geen afgerond onderzoek is, en dat de onderzoeksresultaten af kunnen wijken. "Als we door onze oogharen kijken, lijken we wel te wennen aan de situatie", zegt ze. "Toen we begonnen aan dit onderzoek gaven mensen zichzelf een 4 als het gaat om productiviteit, dat is onder gemiddeld. Inmiddels geven ze een dikke 5. Dat is bijna een punt hoger, en dat vind ik echt een grote verschuiving." Ook blijkt dat mensen blij zijn dat er geen reistijd meer is, collega's voor minder afleiding zorgen en het fijn is om de eigen tijd in te delen.

Er lijkt dus wat gewenning te ontstaan en dat biedt perspectief, want levert deze crisis iets op voor later? Als kinderen straks weer naar school gaan en er weer een normaal werkklimaat ontstaat, zou er meer thuisgewerkt kunnen worden om de druk te verlagen. Edwin van Scherrenburg van werkgeversorganisatie VNO-NCW is voorzichtig positief. "Ik denk dat we vaker gaan thuiswerken dan we deden, maar voor deze crisis zag je ook al dat het thuiswerken toenam."

Uit deze week verschenen onderzoek van het CBS blijkt dat in 2019 al 39 procent van de beroepsbevolking weleens thuiswerkte. Niet ieder beroep kan thuis beoefend worden. Daarom is dit al best een hoog percentage, maar er zijn nog voldoende mogelijkheden om dit uit te breiden.

Met deze tips voorkom je stress door thuiswerken:

"Ik hoor van leden interessante geluiden", zegt Van Scherrenburg. "Vorige week vertelde iemand dat hij voorheen naar Chicago vloog voor een meeting van 3 uur, dan vertrok hij een dag eerder en vloog de dag erna terug. Dat kostte dus 3 dagen. Nu doet hij hetzelfde via videobellen en blijft zo fit als een hoentje. Ik zie die trend wel doorzetten: het kost minder tijd en energie, en gaat eigenlijk net zo goed."

Iets vergelijkbaars maakt Liza Luesink mee, ze is directeur bij Duwtje, een bedrijf dat organisaties helpt om een gedragsverandering teweeg te brengen.

"We zitten in Zutphen en normaal reizen we het hele land door naar opdrachtgevers. Dan ben ik voor een afspraak een uur of 6 onderweg, maar ik heb net een afspraak gehad met iemand van TU Eindhoven. Nu hebben we in een half uurtje een hele interessante uitwisseling gehad."

Duwtje deed al veel digitaal, maar Luesink merkte dat veel mensen er ook huiverig voor waren. "Ik zelf ook hoor. Dan dacht ik getver, weer mijzelf in beeld. Nu weet ik hoe ik mijzelf kleiner kan maken, dat is een enorme verademing." Ze is momenteel degene bij het bedrijf die op kantoor werkt, en merkt bij de veertien werknemers dat de motivatie ook bij de thuiswerkers aanwezig blijft.

"Daar maakte ik mij in het begin wel zorgen over. Dat was sowieso een heftige periode, want de omzet is flink gedaald. We hebben over het algemeen grote projecten bij gemeentes, maar die hebben nu andere prioriteiten", zegt Luesink. "Ik heb intern die zorg over de financiën gedeeld. Onderling wordt er nu online gebrainstormd over nieuwe ideeën. De productiviteit ligt heel hoog."

Mogelijkheden

Als dit achter de rug is willen ze bij Duwtje een deel van de huidige werkwijze toe blijven passen, vooral rond afspraken buiten de deur.

"Je kunt ervan uitgaan dat iedereen hier lessen uit trekt, ook bedrijven", zegt Jannes van der Velde van werkgeversorganisatie AWVN. "Toch verwacht ik na deze periode geen revolutie, want de evolutie heeft al plaatsgevonden. Afgelopen jaren is er toch wel een cultuur ontstaan waardoor thuiswerken heel normaal wordt gevonden. Toch is het feit dat bedrijven voor honderd procent thuis kunnen werken tekenend. Dat geeft aan wat de mogelijkheden zijn."