Paus spreekt speciaal urbi et orbi uit

• Andrea Vreede

Vanaf het bordes voor de Sint-Pieter heeft paus Franciscus - tegenover een verlaten plein - zijn zegen uitgesproken over de stad Rome en de wereld. Een unieke gebeurtenis, want het urbi et orbi is doorgaans voorbehouden aan een paar specifieke gelegenheden: met Kerst en Pasen en vlak na de uitverkiezing van een nieuwe paus.

Maar dit is geen gewoon jaar. Het coronavirus heeft ervoor gezorgd dat alle vieringen zijn afgelast. De kerken in Italië blijven open, maar de mis bijwonen, biechten of ter communie gaan kan niet. Ook alle vieringen in de Goede Week, van Palmpasen tot en met de Hoogmis van Paaszondag, moeten zonder de aanwezigheid van gelovigen en geïnteresseerden plaatsvinden.

Dat geldt ook voor de Sint-Pieter, waar de paus met slechts enkele medewerkers in de vieringen zal voorgaan. Ook de Rooms-Katholieke Kerk moet zich houden aan de regels van de Italiaanse 'lockdown' en het bewaren van afstand. Al probeert paus Franciscus uit alle macht die afstand zo klein mogelijk te maken.

Op een leeg Sint-Pietersplein leidde Paus Franciscus een speciale gebedsdienst en gaf hij in stilte zijn pauselijke zegen aan de wereld:

Toen de paus in 2015 het Ministerie voor Communicatie in het leven riep, had hij nooit kunnen bevroeden hoe essentieel dit onderdeel van de Curie zou worden voor het contact met gelovigen en niet-gelovigen. Tot dan toe opereerden de verschillende uitingen van het Vaticaan min of meer los van elkaar. Van de krant L'Osservatore Romano tot Radio Vaticana en de Vaticaanse televisie: het waren allemaal eilandjes.

Inmiddels is de communicatie-afdeling een gestroomlijnde mediamachine geworden. Met een meertalige website, een Vaticaans YouTube-kanaal, Twitter-accounts in negen talen en nog veel meer. Zo wordt bijvoorbeeld iedere ochtend de mis die Franciscus opdraagt in de kapel van zijn woning Casa Santa Marta via een livestream uitgezonden. Tegelijkertijd is de mis nu ook te zien op de eerste zender van de Italiaanse publieke omroep RAI.

Na zijn pelgrimstocht op 15 maart door de lege straten van Rome komt Franciscus zelf het Vaticaan niet meer uit. Tot nu toe zijn in Vaticaanstad vijf gevallen van besmetting met het virus ontdekt. Eergisteren nog bij een priester die net als de paus in het gastenverblijf Casa Santa Marta woont.

Volgens de Italiaanse media is Franciscus getest op het virus en negatief bevonden. Hij wordt zoveel mogelijk afgeschermd en eet alleen. Bij de Vaticaanse kantoren die nog steeds open zijn heeft het nieuws over de besmettingen voor grote onrust gezorgd. Veel werknemers moeten het openbaar vervoer nemen om naar de burelen te komen. Bovendien leven veel geestelijken die er werken samen in woongemeenschappen. Risico's genoeg, maar het is onmogelijk om het runnen van de Wereldkerk helemaal stil te leggen.

In het reine met God

Paus Franciscus gaf de zegen na een uur van gebed en meditatie. Voor veel rooms-katholieken geeft het urbi et orbi de mogelijkheid om in het reine te komen met God. Een moment van boetedoening en vergeving waar veel gelovigen behoefte aan hebben in deze tijd van ziekte en onzekerheid.