Ajax van powerhouse tot kaartenhuis: wat zeggen de cijfers?

Het Gelredome, een kleine maand geleden. Ajax-trainer Erik ten Hag stapt met een tevreden glimlach in de bus die de selectie terug zal brengen naar Amsterdam. In die bus zitten ook Hakim Ziyech en Daley Blind, die in Arnhem hun rentree maakten na blessureleed. Er wordt gelachen.

Ajax plaatste zich die avond met een simpele 3-0 zege op Vitesse voor de halve finales van de KNVB-beker. Wat op papier een zware dobber leek, bleek in de praktijk een makkie. De decemberdepressie, met opeenvolgende nederlagen tegen Willem II, Valencia en AZ, lijkt overwonnen. De media spreken zelfs over een goednieuwsshow.

Vier dagen later wint Ajax in de Johan Cruijff Arena met dezelfde cijfers van RKC Waalwijk. Omdat AZ met 2-0 verliest bij FC Twente gaat Ajax fier aan kop met zes punten voorsprong op de nummer twee uit Alkmaar.

Getafe, een paar dagen later. De glimlach heeft plaatsgemaakt voor chagrijn. Ajax is met open ogen in de val getrapt van de tandarts van de Primera División. Ryan Babel rolde die avond als een pupil over het gras, uit onmacht over het zoveelste theaterstukje van de tegenstander.

"Een reactie die thuishoort in een kleuterklas", zei Pierre van Hooijdonk. "Natuurlijk is het niet leuk wat Getafe doet, maar daar moet je je tegen kunnen wapenen."

Sinds de 2-0 nederlaag in de voorstad van Madrid is Ajax van slag. De club die tot december 'de eredivisie ontgroeid' leek, kwam terecht in een vrije val. Sterker, van de laatste negen eredivisieduels verloor Ajax er vijf. Alleen hekkensluiter RKC Waalwijk verloor vaker in die periode.

Zondag werd de ploeg van Ten Hag op eigen veld van de mat gespeeld door AZ, dat inmiddels op gelijke hoogte is gekomen. Prolongatie van de landstitel staat opeens op losse schroeven, zelfs kwalificatie voor de voorronde van de Champions League is geen uitgemaakte zaak meer.

Als aangeschoten wild reist Ajax vanavond af naar Stadion Galgenwaard, waar rivaal FC Utrecht als een roofdier staat te popelen om de Amsterdammers te verslinden in de halve finales van de KNVB-beker.

Powerhouse Ajax lijkt opeens verdacht veel op een kaartenhuis. Maar wat zeggen de cijfers? Databureau Opta dook in de statistieken.

Doelpogingen: van 9,2 naar 5,5 per duel

Wanneer we het hele seizoen in ogenschouw nemen, dan creëert Ajax de laatste tijd steeds minder doelrijpe kansen. Van de vijf eredivisieduels waarin Ajax het minst vaak op het doel schoot, waren er vier in 2020.

Ajax kwam in de zes eredivisieduels na de winterstop gemiddeld tot 5,5 schoten op doel. Tegen Sparta (2-1 zege) werd het vaakst tussen de palen geschoten (8 keer), terwijl er in het uitduel met FC Groningen (2-1 nederlaag) de minste schoten op doel werden gelost.

Voor de winterstop kwamen de Amsterdammers gemiddeld gezien nog tot 9,2 schoten op doel per eredivisiewedstrijd. Tegen FC Utrecht schoot Ajax zelfs vijftien keer tussen de palen.

Balverlies: van 142 naar 163 per duel

In 2020 leed Ajax 980 keer balverlies in zes wedstrijden, goed voor een gemiddelde van 163,3 keer per eredivisiewedstrijd. Alleen Willem II (1168 keer in zeven duels) leed dit kalenderjaar vaker balverlies (gemiddeld 166,9 keer).

Van alle Ajacieden die in 2020 minstens drie keer in actie kwamen, leed omgerekend per negentig minuten niemand zoveel balverlies als Hakim Ziyech (32,1 keer). Nu staat Ziyech bekend als een creatieve speler, die veel risico legt in zijn acties.

Opvallender in de topvijf zijn de namen van Carel Eiting en Daley Blind. Zij hebben juist de taak om van achteruit de juiste keuzes te maken om Ajax aan het voetballen te krijgen.

Nu worden er (te) veel fouten gemaakt in de opbouw, waardoor Ajax regelmatig in benarde situaties terechtkomt.

Voor de winterstop lag het gemiddelde aantal keren balverlies van Ajax in de eredivisie op 143 per wedstrijd. De Amsterdammers moeten dus gemiddeld twintig keer vaker achter de bal aan dan voorheen. En dat vreet energie.

Wisselingen: al 20 basisspelers

André Onana, Bruno Varela, Carel Eiting, Daley Blind, Donny van de Beek, Dusan Tadic, Edson Álvarez, Hakim Ziyech, Joël Veltman, Klaas-Jan Huntelaar, Lassina Traoré, Lisandro Martínez, Nicolás Tagliafico, Noussair Mazraoui, Perr Schuurs, Quincy Promes, Ryan Babel, Ryan Gravenberch, Sergiño Dest en Siem de Jong.

Twintig Ajacieden die in 2020 minimaal een keer in de basis stonden bij de Amsterdammers. Er zijn heel veel veranderingen in zes duels, meer dan bij iedere andere eredivisieploeg in die periode.

Hoewel de resultaten en het spel van Ajax schreeuwen om stabiliteit, is het voor trainer Ten Hag blijkbaar niet mogelijk geweest om een aantal duels op rij met dezelfde elf te spelen.

Alleen in de thuiswedstrijd tegen PSV hoefde hij maar twee nieuwe namen te noteren in zijn basiself. In alle andere duels stonden vergeleken met de voorgaande wedstrijd minimaal drie nieuwe spelers aan de aftrap.

'We moeten het ook niet overdrijven'

Zorgwekkende cijfers, kortom. Toch is nog lang niet alles verloren. "Het is maart, we staan nog steeds bovenaan...", sprak verdediger Daley Blind, die met een verkeerde pass de Alkmaarse openingstreffer inleidde in de laatste nederlaag van Ajax. "We moeten het ook niet overdrijven."

"Het gaat op dit moment niet", vervolgde Blind. "Maar laten we positief blijven, hoe moeilijk dat ook is."