Nederland kwam met plan om Julio Poch in Spanje op te pakken

Het idee om Transavia-piloot Julio Poch in 2009 in Spanje aan te houden en daarvandaan uit te leveren aan Argentinië, kwam van een medewerker van het Nederlandse Openbaar Ministerie. Minister Grapperhaus schrijft aan de Tweede Kamer dat dat blijkt uit een document, dat onlangs boven tafel is gekomen.

Poch werd destijds door Argentinië verdacht van deelname aan dodenvluchten, waarbij tegenstanders van de Argentijnse dictatuur uit het vliegtuig werden gegooid. Inmiddels is hij vrijgesproken. Hij eist een schadevergoeding van Nederland. In die zaak is ook toenmalig minister van Justitie Hirsch Ballin als getuige gehoord.

Argentinië, dat een internationaal arrestatiebevel had uitgevaardigd, wilde graag dat Nederland de piloot zou uitleveren. Maar dat kon niet, omdat Poch naast de Argentijnse, ook de Nederlandse nationaliteit had. Nederland levert geen onderdanen uit aan Argentinië.

Expliciet gesuggereerd

Tijdens een bijeenkomst met de Argentijnse autoriteiten in 2008 in Amstelveen suggereerde de medewerker van het Nederlandse OM "expliciet de mogelijkheid om de heer Poch aan te houden in een derde land", schrijft Grapperhaus nu aan de Kamer. Uiteindelijk werd hij in Spanje gearresteerd toen hij uit een Transavia-toestel stapte dat hij had bestuurd. Spanje heeft wel een uitleveringsverdrag met Argentinië.

"Dit is het eerste harde bewijs, de eerste erkenning dat Nederland een rol heeft gespeeld in de uitlevering", zegt Pochs advocaat Geert-Jan Knoops. "Wij zeggen dit al jaren, maar de Staat heeft het altijd ontkend."

Lang hield het kabinet vol dat Nederland slechts zijdelings betrokken was bij de uitlevering van Poch aan Argentinië. Er zouden alleen gesprekken zijn gevoerd over samenwerking bij de opsporing. Maar afgelopen zomer gaf Grapperhaus toe dat Nederlandse politiemensen in 2008 tijdens een bezoek aan Argentinië al over de mogelijkheden van uitlevering hebben gesproken.

Poch voelt zich vreselijk, zegt zijn advocaat. "Hij is aangedaan, omdat dit laat zien dat de Nederlandse overheid een veel grotere rol heeft gespeeld dan ze wilde toegeven, en eigenlijk altijd met twee monden sprak. Het is voor hem shockerend dat zijn eigen overheid hem op die manier heeft uitgeleverd, zonder dat men zich bewust was van de implicaties daarvan."

Kort na zijn vrijspraak in 2017 liet Poch al weten dat hij een excuus van Nederland fijn zou vinden:

Grapperhaus schrijft dat het OM het verslag van de bijeenkomst in Amstelveen al in het derde kwartaal van vorig jaar aan de commissie heeft gegeven die onafhankelijk onderzoek doet naar de hele gang van zaken. Zelf werd de minister pas op 30 januari van dit jaar op de hoogte gesteld.

Advocaat Knoops zegt dat hij twee hoogleraren heeft gevraagd om te kijken naar het dossier. "Zij hebben geconcludeerd dat dit een illegale uitlevering is geweest in het internationaal recht. Nederland had zijn medewerking niet mogen verlenen om Poch buiten ons land aan te houden, omdat hij daarmee bepaalde rechten zou verliezen."

Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma van D66 heeft verschillende keren vragen gesteld over de kwestie. Hij vindt het een pijnlijke onthulling.