Kweekvlees binnenkort op de menukaart? Het komt steeds dichterbij

• Barbara Terlingen

  redacteur Politiek

Geen rundvleessteak of spareribs op je bord, maar een kweekvleeslapje dat uit stamcellen is gekweekt. Met heel veel milieuwinst en weinig dierenleed. Het lijkt verre toekomst, maar volgens wetenschappers en Kamerleden komt het steeds dichterbij. "Binnen vijf jaar kan het weleens op ons bord liggen."

Maar is zulk kweekvlees echt veilig, en diervriendelijk? Kan de overheid de productie veilig toestaan? Kamerleden hebben veel vragen en debatteren er vandaag over.

"Eén ding staat vast. Met dierenleed of genetische inmenging gaan we niet akkoord", zegt CDA-Kamerlid Von Martels. Kamerlid Wassenberg van de Partij voor de Dieren is het daar roerend mee eens. "Alleen als het zonder gedode kalfjes of andere dieren kan."

Hoogleraar Mark Post van de Universiteit Maastricht noemt het van groot maatschappelijk belang dat er iets gebeurt om de vleesconsumptie terug te dringen. Hij is ervan overtuigd dat sommige mensen altijd vlees willen blijven eten. "Om dan tegen iemand te zeggen dat je alleen maar broccoli en wortels moet eten, dat gaat niet werken."

Bedoeld als oplossing voor milieuproblemen en dierenleed maakte Post in 2013 de allereerste hamburger van kweekvlees. De burger kwam uit een Nederlands laboratorium, gekweekt uit stamcellen uit de spieren van een koe. Eerder, in 1999, kreeg de Nederlandse arts en onderzoeker Willem van Eelen een patent voor de productie van vlees uit stamcellen.

Dat we nu ruim twintig jaar verder zijn toont wel aan dat het geen eenvoudig proces is. Tot nu toe is de consumptie van het vlees verboden. De NVWA verzegelde twee jaar geleden testpakketten omdat onvoldoende duidelijk was hoe veilig het vlees is.

Er zijn Europees nog geen productievoorstellen ingediend, maar het bedrijf Mosa Meat, waar Post aan verbonden is, dient nog dit jaar zo'n voorstel in bij de European Food Safety Authority.

Alleen diervriendelijk

CDA-Kamerlid Von Martels: "Als je naar de cijfers kijkt, heeft kweekvlees veel voordelen. Er wordt 45 procent minder energie gebruikt dan bij gewoon vlees, 96 procent minder water en 99 procent minder grond. Maar we weten nog niet alles over de voedselveiligheid. En sommige bedrijven werken voor de voeding van de stamcellen met bloedserum van ongeboren kalfjes, wat absoluut niet diervriendelijk is."

Dat laatste is voor veel critici een groot bezwaar. Volgens Post is het inmiddels gelukt om de voedingscellen, waarmee de stamcellen 'gevoed' moeten worden, niet langer van kalfserum te maken. Plantaardige eiwitten gemaakt uit gist blijken een goed alternatief.

De Partij voor de Dieren is nog niet overtuigd. Kamerlid Wassenberg vindt dat er nog veel geheimzinnigheid is en wil meer weten over "hoe en wie dat alternatief gaan gebruiken".

'Landbouw loopt tegen grenzen op'

Sommige partijen in de Kamer vragen zich af waarom de ontwikkelingen langzaam gaan. Zo dient de VVD vandaag een motie in die ertoe moet leiden dat het proces wordt versneld. VVD, CDA en GroenLinks vrezen dat Nederland bij de ontwikkeling van kweekvlees wordt "ingehaald door andere landen", waaronder de VS.

"Juist als tweede landbouwexportland van de wereld zouden we voorop moeten lopen", zegt GroenLinks-Kamerlid Bromet. "De huidige landbouw loopt tegen alle milieu- en dierenwelzijnsgrenzen op."

Partijen in de Kamer willen vandaag van minister Schouten ook weten of er overheidsgeld beschikbaar is om de ontwikkeling van kweekvlees verder te stimuleren. "Met een zo snel groeiende wereldbevolking en mondiale vleesconsumptie moet de overheid alternatieven sterk stimuleren", vindt PvdA-Kamerlid Moorlag. "Indien veilig, moet dit ook voor kweekvlees gaan gelden."

Hoogleraar Post denkt dat we op een "kantelpunt" staan. Hij voorziet dat het idee van kweekvlees steeds populairder wordt door een groeiend bewustzijn van de voordelen. "Alleen die naam hè, kweekvlees. Dat trekt misschien niet zo. Daar zouden we nog wat op moeten bedenken."