Hoe de rijkste vrouw van Afrika van haar voetstuk viel
Isabel dos Santos presenteert zichzelf als selfmade woman. De 46-jarige Angolese werd met regelmaat uitgenodigd op internationale conferenties, waar ze sprak over haar zakelijke successen. Als bestuurder bij verschillende bedrijven, waaronder het Angolese staatsoliebedrijf, werd ze in 2013 door zakenblad Forbes aangewezen als "Afrika's eerste vrouwelijke miljardair". Inmiddels bedraagt haar fortuin meer dan 2 miljard dollar.
Maar van het hoge voetstuk waar de rijkste vrouw van Afrika ooit op stond, is weinig meer over. Uit onderzoek van een internationaal journalisten-collectief bleek afgelopen weekend dat Dos Santos haar fortuin grotendeels op illegale wijze verdiende. Honderdduizenden gelekte documenten tonen aan dat de zakenvrouw, de dochter van oud-president José Eduardo dos Santos, regelmatig investeringen deed met geld uit de Angolese staatskas.
Schoolvoorbeeld van corruptie
Het onderzoek is niet de eerste beschuldiging aan het adres van Dos Santos. In 2015 al noemde de organisatie Transparency International haar "een schoolvoorbeeld van corruptie". In december bevroor het openbaar ministerie in Angola een deel van haar bezittingen, meer dan een miljard euro aan banktegoeden en aandelen, als onderdeel van een onderzoek daarnaar.
Dat betekent echter niet dat Dos Santos alles kwijt is. Enkele jaren geleden al verhuisde de zakenvrouw met haar echtgenoot naar Londen. Het journalistieke onderzoek toont ook hoe de twee met de hulp van consultants, advocaten en bankiers een groot deel van hun bezittingen in het buitenland wisten te parkeren. In totaal beheren ze meer 400 bedrijven en brievenbusfirma's in 41 landen, waaronder zeker negen in Nederland.
Presidentskandidaat
De berichten over de rijkdom van Dos Santos staan in schril contrast met de financiële situatie van de bevolking in Angola. De voormalige kolonie van Portugal is rijk aan grondstoffen als olie en diamant, maar daar profiteert maar een kleine groep van. Uit recent onderzoek blijkt dat bijna de helft van de Angolezen in armoede leeft. De regering heeft gezegd "alle mogelijke middelen" te willen inzetten om Dos Santos terug naar Angola te halen en haar daar te berechten.
Als het tot een veroordeling komt, kan Dos Santos een jarenlange gevangenisstraf krijgen. Maar zelf ontkent ze elke beschuldiging van belangenverstrengeling. "Dit is wat ik doe," schrijft ze op Twitter, verwijzend naar een filmpje over een supermarktketen die ze bestuurt. "Ik bouw bedrijven en ondernemingen, ik investeer en creëer banen."
In een interview met de BBC noemde Dos Santos het corruptie-onderzoek een "politiek gemotiveerde heksenjacht" door de huidige president van Angola, die haar vader opvolgde. Ze benadrukte dat haar bedrijven privaat gefinancierd zijn.
Sterker nog, de zakenvrouw kiest de vlucht naar voren. In een interview met een Portugese nieuwszender zei ze "dat ze alles zou doen om haar land te verdedigen en te dienen", en dat het niet uitgesloten is dat ze bij de volgende verkiezingen kandidaat is om president te worden van Angola. Of het zover komt, is de vraag. Het onderzoek naar Dos Santos blijft lopen, en pas over twee jaar zijn er in het land verkiezingen.
