Drugs legaal maken een goed idee? Deskundigen zien ook bezwaren

• Petra Steenhoff

  redacteur Online

"Meer repressie in de oorlog tegen drugs helpt niet." Dat schrijven D66, verslavingsinstituut Jellinek en drugsonderzoeker Ton Nabben in een manifest waarin ze pleiten voor een realistisch drugsbeleid. Ze pleiten voor regulering van nu nog verboden drugs als xtc, cocaïne, ghb en paddo's. Er zou een staatscommissie moeten komen die gaat kijken hoe het Nederlandse drugsbeleid gemoderniseerd kan worden.

Het manifest is ondertekend door tientallen wetenschappers, verslavingsexperts, advocaten, criminologen, artiesten en (oud)-politici. Een van de ondertekenaars is advocaat Gerard Spong, die al 40 jaar ervaring heeft met strafzaken.

"In die periode is het strafrechtelijk klimaat met betrekking tot drugscriminaliteit alleen maar verzwaard. Er is meer opsporing en er worden hogere straffen opgelegd, behalve dan ten aanzien van softdrugs."

Volgens Spong voeren de politie en het OM al die jaren al een verbeten strijd tegen drugscriminaliteit. "En het helpt geen barst, het neemt alleen maar toe".

Het opsporen van drugscriminelen en drugstransporten kost de samenleving volgens Spong handenvol geld. "Het is tijd om onder ogen te zien dat het middel dat is gekozen niet werkt en om het roer om te gooien."

Criminoloog Yarin Eski is er juist niet zo zeker van dat regulering de oplossing is voor drugscriminaliteit. "Als dat alleen in Nederland gebeurt en niet in de landen om ons heen maak je het waarschijnlijk alleen maar makkelijker voor de georganiseerde misdaad."

Nederland kan dan een legaal doorvoerland worden, denkt hij. "Dan zou een criminele organisatie zich hier misschien alleen nog maar liever willen vestigen en meer opdrachten geven om drugs te transporteren van en naar het buitenland."

'We willen toch ook geen bloeddrugs?'

Hij schat dan ook in dat het op Europees niveau problemen gaat geven als Nederland drugs zou legaliseren. "Je moet dan eigenlijk iedereen meekrijgen en liefst zelfs mondiaal, maar dat zie ik echt niet zo snel gebeuren."

Eski vraagt zich af of wel goed is nagedacht over wat voor effect het heeft op partijen die drugs transporteren. "Het is de vraag of je het probleem hiermee juist niet verergert en het nog verder de Nederlandse onderwereld inschuift dan je eigenlijk zou willen."

Misschien is het beter om aan te sturen op het creëren van meer bewustwording bij mensen die drugs gebruiken, denkt Eski. "Een beetje zoals is gebeurd met bloeddiamanten. We willen toch ook geen bloeddrugs? Je zou bijvoorbeeld grote billboards kunnen neerzetten met daarop teksten als 'Wees bewust dat jij indirect bijdraagt aan liquidaties'. "

Verslavingsdeskundige Harmen Beurmanjer van verslavingsinstituut Novadic-Kentron vindt dat er zeker wat te zeggen is voor het reguleren van de drugsmarkt. "Zelf denk ik dat het een goed idee is om te kijken naar het wietexperiment. Als dat heel goed werkt, kan je kijken of het voor andere stoffen ook werkt."

Het is dan wel belangrijk om per middel te kijken hoe dat gereguleerd kan worden. "Alles massaal decriminaliseren of criminaliseren is niet de oplossing. Niet alle middelen zijn even verslavend", zegt Beurmanjer.

Zelf is hij gespecialiseerd in de drug ghb. "Bij ghb heb ik wel twijfels over legalisering omdat het nogal een potente stof is. Het verschil tussen een voelbaar effect en overdosering is maar 2 milliliter. Het gaat dus best heel vaak per ongeluk mis, zelfs bij geoefende gebruikers."

'Ook zuivere xtc is gevaarlijk'

Beurmanjer vindt het goed dat de opstellers van het manifest pleiten voor onderzoek naar regulering van het drugsbeleid. "Ik ben het er wel mee eens dat repressie niet de oplossing is, maar ik heb wel twijfels of je alles moet legaliseren. Een vrije drugsmarkt is ook geen goed idee. We moeten een weg zien te vinden tussen repressie en een vrije drugsmarkt in en daarbij moet er per middel beleid worden gemaakt."

Het legaliseren of reguleren van de drugsmarkt helpt volgens hem niet bij het voorkomen van alle ongelukken met drugs. "Ook wanneer xtc heel zuiver is, blijven er risico's voor de gebruiker. Drugsgebruik brengt namelijk altijd risico met zich mee."