Emeritus hoogleraar RUG weet het zeker: tolerantiezone redding VAR
Dokterbibberlijn. Schijnzekerheid. Okselbuitenspel. De discussie rond het gebruik van de VAR bij buitenspel heeft al een schat aan curieuze nieuwe woorden opgeleverd.
Vooral in Groot-Brittannië is veel te doen om de gespecialiseerde software die via virtuele lijnen tot op de millimeter kan beoordelen of een speler wel of niet buitenspel staat. De 'offside armpit' - okselbuitenspel - is daarbij een begrip geworden. Onder de sceptici van de VAR welteverstaan.
Millimetergeneuzel
"We weten dat de VAR-lijn een dokterbibberlijn is", stelt Gerard Sierksma, emeritus hoogleraar sportstatistiek en mathematische besliskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen. "De VAR-lijn biedt schijnzekerheid, we moeten stoppen met dat millimetergeneuzel."
Buiten alle emotionele argumenten zijn er wetenschappelijke redenen om aan het gelijk van de VAR-lijn te twijfelen. Hoe feilloos de softwarelijnen ook kunnen worden getrokken, er blijft altijd een marge van onzekerheid. Het moment waarop de bal de voet van de aangever verlaat is immers niet met wetenschappelijke zekerheid vast te stellen.
Promes vs. Chelsea
Denk maar aan de afgekeurde goal van Quincy Promes in de door Ajax met 1-0 verloren thuiswedstrijd tegen Chelsea in de Champions League. Op basis van software-lijnen besloot de VAR dat Promes een paar centimeter buitenspel stond.
Maar al snel rees de twijfel over het moment waarop Hakim Ziyech de voorzet naar Promes verstuurde. Een fractie eerder of later bleek een wereld van verschil te maken. "Waarschijnlijk stond hij absoluut geen buitenspel", stelt Sierksma.
"Wij willen een tolerantiezone tussen de VAR-lijn en het doel, een grijs gebied waarin een speler dus geen buitenspel staat. Ik denk dat je uitkomt op zo'n 25 tot 30 centimeter, maar dat onderzoek moet nog gedaan worden."
Maar verplaatst de discussie zich dan niet? Krijgen we dan geen eindeloze discussies over de vraag of een teen, een neus, een dreadlock of een oksel zich binnen of buiten de grens van het grijze gebied bevindt?
Sierksma denkt het niet. "Als je op de grens van de tolerantiezone zit, dan weet je zeker dat je ver genoeg buiten de echte onzekerheid zit", bezweert de wetenschapper. "Dan ben je dus hartstikke zeker: buitenspel."
Studio Voetbal: 'Je komt er niet uit'
De analisten aan tafel bij Studio Voetbal zien niets in het voorstel van Sierksma. "Hij is veel slimmer dan wij bij elkaar, maar hier zit hij fout", is NOS-commentator Arno Vermeulen stellig.
"Hij heeft het over een bibberlijn, maar eigenlijk maakt hij gewoon een nieuwe bibberlijn. In essentie heeft hij misschien gelijk, maar hij verlegt het probleem. Accepteer dat het af en toe fout gaat."
Toevallig was Rafael van der Vaart onlangs uitgenodigd door de UEFA om met oud-voetballers te discussiëren over kwesties met de VAR. Veel leverde dat niet op.
"Dan ga je er als oud-spelers over discussiëren en dan kom je er toch niet uit. Zeker als het millimeterwerk is. Het moment dat de bal de voet verlaat, kun je toch niet meten."
Pierre van Hooijdonk weet wel een creatieve oplossing. "Bijna alle ploegen spelen met van die eitjes (sensoren om de individuele prestaties te meten, red.) met meetapparatuur midden op de rug. Die kun je gewoon aflezen. Dan is 'het eitje' buitenspel en niet een of ander lichaamsdeel."
Van der Vaart ziet er niets in: "Als 'het eitje' straks buitenspel is, dan ga ik niet meer over voetbal praten."
KNVB overweegt 'tolerantiezone'
Hoe dan ook, afgelopen week presenteerde Sierksma zijn ideeën over een tolerantiezone aan een delegatie van de KNVB. De voetbalbond overweegt namelijk in de nabije toekomst ook gebruik te gaan maken van de gespecialiseerde software.
Wanneer kunnen we zo'n regelwijziging verwachten? Sierksma: "Als jullie mij de baas maken, dan is het er morgen doorheen."
