Na 991 dagen kunnen Turken weer op Wikipedia

• Robert Chesal

  redacteur Buitenland

Turkse internetgebruikers kunnen in principe weer terecht op Wikipedia. De site was meer dan tweeënhalf jaar niet te bereiken, doordat de regering in Ankara de toegang blokkeerde. Het constitutionele hof stelt nu dat die blokkade een schending is van de vrijheid van meningsuiting.

Het besluit om Wikipedia weer vrij te geven past in een trend van meer openheid in Turkije, zegt Alp Toker, oprichter van internetwaakhond NetBlocks, die de vrijheid van het web in de gaten houdt. "Er bestaat nog wel een rechtsstaat in Turkije. De vrije meningsuiting is beperkt, maar de situatie verandert. Er zijn instituties en politieke spelers die druk uitoefenen om die vrijheid te vergroten."

"Bovendien dringt het door in Ankara dat het blokkeren van Wikipedia een hele slechte zet was", voegt Toker toe. "Want het betekende dat niemand in Turkije een bijdrage kon leveren aan de inhoud van de site. Daarmee gaf het land alle controle uit handen over hoe Turkije wordt beschreven." Turkije kon bijvoorbeeld geen invloed meer hebben op de inhoud van de Wikipedia-pagina over Turkije.

"Nu Turkije weer toegang krijgt, gaan we op de site een strijd zien tussen pro-Turkse redacteuren en kritische stemmen", zegt Toker. "Vroeger waren de Wikipedia-pagina's over Turkije geen politiek speelveld. Dat gaat nu veranderen."

De Turkse blokkade van Wikipedia staat niet op zichzelf. Sinds de mislukte coup van juli 2016 staat de vrijheid van meningsuiting onder druk. Er zijn journalisten gearresteerd en meer dan 150 mediaorganisaties zijn verboden. Een paar kritische nieuwsorganisaties bleven overeind.

Reacties op het besluit zijn voorzichtig positief:

Grootgebruiker van Wikipedia

Turkije was voor de blokkade een "grootgebruiker" van Wikipedia, zegt Toker. "Het verbod heeft 991 dagen geduurd en de Turken er al die tijd dagelijks aan herinnerd dat hun vrijheid beperkt is."

Wikipedia is in meer landen geblokkeerd, maar het verbod van Turkije was wereldwijd het meest omvangrijk. Geen enkele taleneditie van de site was toegankelijk. Dat is nergens anders het geval, zelfs niet in China, stelt Toker.

Nu het verbod wordt opgeheven, kan Turkije het eigen imago oppoetsen, vindt de internetactivist. "Het is symbolisch belangrijk dat Wikipedia niet meer geblokkeerd zal zijn. Turkije wil graag een oase van vrijheid zijn in een regio met veel censuur. De nationale trots kan nu enigszins worden hersteld."

Volgens de eerste berichten zijn er nu nog maar weinig mensen die de online-encyclopedie vanuit Turkije kunnen bezoeken. "Maar dat is normaal", zegt Toker. "De toegang zal stukje bij beetje worden hersteld, want elke provider moet zelf gehoor geven aan het rechterlijk besluit."