Homorechten heet hangijzer tijdens verkiezingen Taiwan
Afgelopen voorjaar deed Taiwan datgene dat tot dan toe geen enkel land in Azië aandurfde: ruim baan maken voor het homohuwelijk. Maar een groot deel van de Taiwanezen staat niet achter deze keuze. Het onderwerp speelt een grote rol tijdens de verkiezingen, die morgen in het land worden gehouden.
De 29-jarige Chen Shih-ping en haar vriendin Lin Lan-yu stonden tijdens de invoering van het homohuwelijk vorig jaar, net als honderden andere koppels, vooraan. "Op de allereerste dag zijn we direct naar het gemeentehuis gegaan om ons huwelijk vast te leggen", vertelt Shih-ping.
"Veel mensen zijn afgelopen jaar getrouwd omdat ze bang waren dat er dit jaar veranderingen aan zouden komen", zegt Hsu Hsin-juo van de Tongzhi Hotline Association, een hulporganisatie voor LHBTI'ers. Ten onrechte, zo lijkt het. Waar de conservatievere Kuomintang van Han Kuo-yu eerst nog de beste papieren leek te hebben om de verkiezingen van komende zaterdag te winnen, domineert de progressievere DPP van de zittende president Tsai nu de peilingen.
Dat betekent niet dat alle Taiwanezen meegaan in de liberaliseringsgolf, integendeel. Shih-ping vertelt hoe ze op de middelbare school werd gediscrimineerd en uitgescholden:
Steun vond ze bij haar moeder, die in gesprek ging met de school over het verplichte schooluniform, een rok. Tranen waren er desalniettemin toen haar dochter uit de kast kwam. "Ik vroeg me af of ik in de opvoeding misschien iets verkeerd had gedaan."
'Mama' Chen, nu 58 jaar, is blij dat haar dochter geluk gevonden heeft in de liefde. Maar ze merkt dat sommige van haar leeftijdsgenoten, op zijn zachtst gezegd, moeite hebben te wennen aan het homohuwelijk. "Ik ben opgegroeid in een omgeving waarin homoseksualiteit niet oké was, iets smerigs", zegt ze. "Als ik het nu heb over de vrouw van mijn dochter corrigeren mensen me soms: je hebt het mis, je bedoelt vast de vrouw van je zoon."
Homohuwelijk verdeelt Taiwan
In 2017 stelde het Hooggerechtshof dat de beperking op huwelijken tussen koppels van hetzelfde geslacht 'ongrondwettelijk' was. Het hof gaf de regering twee jaar om met een oplossing te komen. Veelal oudere Taiwanezen spraken zich tijdens een referendum in 2018 massaal uit tegen het homohuwelijk, een uitslag die Tsai uiteindelijk naast zich neerlegde. Nog altijd verdeelt het thema Taiwan tot op het bot.
"Ik kan het accepteren, maar ik steun het niet", zegt een vrouw van middelbare leeftijd in Ximending, een van Taipei's drukke winkeldistricten waar een zebrapad is omgetoverd in een regenboogvlag. Een oudere man valt haar bij: "Gay is oké. Maar het thema wordt gebruikt om stemmen te winnen", meent hij.
Het homohuwelijk is, naast de relatie met het Chinese vasteland, een heet hangijzer geworden in de huidige verkiezingscampagne. Een campagne waarin vuil spel niet gemeden wordt.
In een massaal gedeelde post wordt bijvoorbeeld gesteld dat de Taiwanese overheid veel geld zou hebben uitgegeven aan de gay pride in Taipei, de grootste van Azië. Ogenschijnlijk een poging om Tsai's regering in diskrediet te brengen, want Taiwanese factcheckers ontkrachtten het bericht later. In andere posts wordt gesuggereerd dat de president, voor zover bekend vrijgezel, zelf lesbisch is.
Ook zijn er verkiezingsposters, gericht aan oudere Taiwanezen, waarin wordt gesteld dat een stem op Tsai tot 'minder kleinkinderen' zal leiden. Een directe verwijzing naar het homohuwelijk. Plaatjes waarin grotendeels naakte mannen poseren worden vergezeld met teksten als: 'wilt u dat uw zoon of dochter er straks ook zo bij loopt?'
De betreffende poster:
Redenen waarom de Wetgevende Yuan, het parlement van Taiwan, recentelijk met wetsaanpassingen is gekomen om verspreiding van valse geruchten harder te kunnen bestraffen.
Hsu, van de Tongzhi Hotline, ziet dergelijke desinformatiecampagnes als één van de grotere risico's voor zijn beweging. Hij maakt zich ook zorgen over de rol van China.
Partijbaas Xi Jinping maakt er geen geheim van Taiwan terug te willen brengen in de moederschoot, en stelde daarbij geweld niet uit te sluiten. "Infiltratie, manipulatie of andere bedreigingen", verzucht Hsu.
Grootste doelwit desinformatiecampagnes
Onderzoekers van de Universiteit van Gothenborg bestempelden Taiwan eerder samen met de VS en Letland als 'grootste doelwit' van buitenlandse desinformatiecampagnes. Hsu: "Dat zou alles wat we met de lhbti-beweging hebben bereikt in een klap teniet kunnen doen. Alleen in een democratische en vrije omgeving kan de homobeweging floreren."
Hoogleraar aan de Universiteit van Missouri Dennis Hickey plaatst juist kanttekeningen bij de effectiviteit van pogingen vanuit China om invloed uit te oefenen op de verkiezingen. "Het feit dat Tsai Ing-wen nu aan de leiding gaat in de peilingen, wijst erop dat die campagne voor China in elk geval weinig succesvol is geweest", zegt hij.
Tsai streeft onafhankelijkheid na. "Taiwanezen doen graag zaken met het vasteland, eten er lekker", zegt hij over de economische worst die de eilanders vaak wordt voorgehouden. "Een groot deel blijft desalniettemin aansturen op zelfstandigheid."
Gayscene rekent zich niet rijk
De progressievere koers die Taiwan heeft ingezet lijkt met de op handen zijnde herverkiezing van Tsai met vier jaar te worden verlengd. Toch rekent de Taiwanese gay-scene zich nog niet rijk. "Het referendum heeft laten zien dat zeven miljoen mensen het homohuwelijk niet steunen", merkt Shih-ping op. Ook Hsu ziet nog veel hordes. "Bijvoorbeeld waar het gaat om het erkennen van huwelijken met niet-Taiwanezen. En gelijke rechten rondom ivf en draagmoederschap."
In Taiwan is dat vooralsnog niet mogelijk voor homostellen. Lan-yu, inmiddels enkele maanden zwanger, zag zich gedwongen uit te wijken naar Cambodja om hun droom te realiseren. "Als men iedereen voor de wet gelijkstelt, ongeacht seksuele voorkeur, zal de discriminatie tegen ons verder afnemen", hoopt Shih-ping, die onverminderd positief blijft over hun toekomst in Taiwan. "Een van de redenen waarom wij hebben besloten een nieuwe generatie op de wereld te zetten."
