Na 'Hongkong' zijn Taiwanezen bang dat ze de volgende zijn
Al ruim zes maanden zijn er protesten in Hongkong. Juist ook in Taiwan worden die ontwikkelingen op de voet gevolgd. Na de feestdagen zijn er verkiezingen op het eiland.
"Je hebt de kans om geschiedenis te schrijven, en verandering in gang te zetten", vertelt Fan Yun aan een goedgevulde collegezaal. Aanwezig zijn enkele tientallen studenten van Zhengda, zoals de Politieke Universiteit aan de rand van hoofdstad Taipei in de volksmond wordt genoemd.
Als president van de studentenvakbond van de Nationale Universiteit in Taipei groeide Fan in 1990 uit tot een van de bekendste leiders van de Wilde Lelie-protesten, die het politieke landschap in Taiwan voorgoed veranderen. Na jaren van onlusten legde het zesdaags protest het fundament onder een democratisch Taiwan.
Geest en kracht is vergelijkbaar
De protesten in Hongkong beheersen de gesprekken op de universiteitscampussen, vertelt Fan, die gelijkenissen ziet met haar protestbeweging. "Het verschil is dat wij vochten tegen een totalitair bewind, in Hongkong komt de dreiging van buiten in de vorm van de Chinese dictatuur. De protesten in Hongkong zijn ook veel grootschaliger. Maar de geest, de kracht van de protesten is vergelijkbaar," aldus Fan, nu hoogleraar sociologie en bij de verkiezingen van januari parlementskandidaat voor de Democratische Progressieve Partij.
Na de val van Hongkong zijn Taiwanezen bang dat dat zij als volgende aan de beurt zijn
China beschouwt Taiwan als een afvallige provincie. Nadat Peking de voormalige kolonies Hongkong en Macau eind jaren 90 weer in de armen had gesloten, heeft partijbaas Xi Jinping zijn pijlen nu gericht op Taiwan. Hoewel de Communistische Partij nooit regeerde op het eiland, ziet hij hereniging met het vasteland als essentieel onderdeel van de 'wederopstanding' van China. "We houden daarbij alle opties open, en zullen niet beloven daarbij geen geweld te gebruiken", stelde de Chinese president begin dit jaar nog in een speech.
"Na de val van Hongkong zijn Taiwanezen bang dat dat zij als volgende aan de beurt zijn", gaat Fan verder. Studenten hebben op verschillende campussen zogeheten Lennon-walls opgetuigd. Muren met steunbetuigingen aan de Hongkongse demonstranten, die al ruim zes maanden de straat op gaan. "Ik vind mensenrechten belangrijk", zegt Wang Pingjun, terwijl hij een blaadje uit zijn notitieblok scheurt. "Kop op, Taiwan zal jullie altijd steunen, schrijf ik erop."
Correspondent Sjoerd den Daas ging langs bij Fan Yun en studenten op de universiteit:
Tussen de regenboog aan kleefbriefjes met boodschappen hangen ook veel referenties naar de Communistische Partij, en hun leiders. Vooral Xi Jinping moet het ontgelden. Hij wordt afgebeeld als Winnie de Poeh, een manier waarop Chinese internetgebruikers de president eerder bespotten. Ook zijn hakenkruizen te zien, en wordt Xi en zijn partij weggezet als nazistisch.
"Ik heb veel sympathie voor de Hongkongers", zegt student Cloe. "We zijn allemaal studenten, ik hoop dat ze ook in Hongkong kunnen genieten van de vrijheden die wij hier kennen." In aanloop naar de verkiezingen van januari, als Taiwan een nieuw parlement kiest en de nieuwe president mag aanwijzen, hebben de ontwikkelingen in Hongkong de discussie over de toekomst van het eiland verhard. "Er zijn hier ook veel mensen die liever nauwere banden met China willen. De situatie in Hongkong heeft dat sentiment gekanteld", merkt student Luison.
De formule van 'een land, twee systemen', die geldt in Hongkong en Macau, wordt door Xi gezien als beste mogelijkheid voor hereniging. Fan heeft daar een duidelijke mening over: "Die formule is dood."
Zolang China zich er niet mee bemoeit is Taiwan een fantastische plek
"De afgesproken periode was vijftig jaar, maar Peking heeft haar beloftes al in de eerste twintig jaar gebroken", zegt de socioloog, die zich recent aansloot bij de naar onafhankelijkheid neigende Democratische Partij. De partij van de huidige president Tsai Ing-wen, die sinds "Hongkong" weer op winst staat in de peilingen.
"Ik hoop ook op onafhankelijkheid", zegt student Luison. "Maar dat zou een gevecht worden met veel geweld, confrontatie en bloedvergieten. Daarom denk ik dat het beter is om vast te houden aan wat we nu hebben", refereert hij aan de huidige status quo, waarin Peking vooralsnog toestaat dat Taiwan functioneert als een zelfstandige democratie.
"Zolang China zich er niet mee bemoeit is Taiwan een fantastische plek", zegt een scholier, die zich op de Nationale Universiteit voorbereidt op zijn toelatingsexamen. "Laten we hopen dat er gauw een einde komt aan de protesten in Hongkong, en dat men aan beide kanten terughoudend is met geweld. Voor Taiwan hoop ik vrede, maar als er ooit hereniging komt, dan denk ik dat ik vertrek."
