Incident met stier als in Maashorst zeldzaam, maar risico is er altijd

Wie een bezoek brengt aan een natuurgebied in Nederland, kan zomaar oog in oog komen te staan met wilde runderen als een galloway, wisent, tauros of Schotse hooglander. Dat kan gevaarlijke situaties opleveren, zo bleek gisteren weer: een man van 63 werd aangevallen door een stier in het Brabantse natuurgebied Maashorst.

De man raakte gewond toen hij door het dier werd gespietst en enkele meters in de lucht werd gegooid. Hij zou bij de stier zijn gekomen om van dichtbij een foto te maken. De man is inmiddels ontslagen uit het ziekenhuis. Hij heeft enkele gebroken ribben en kneuzingen.

Contact met mensen kan bij de grazers leiden tot ander gedrag. "Dan zijn ze gevoerd, uitgedaagd of bijvoorbeeld weggejaagd door honden", zegt ecoloog Leo Linnartz. "Vergelijk het maar met als je zelf beroofd bent, daar word je ook anders van." Hij adviseert om altijd minimaal 25 meter afstand te houden. "En behandel de dieren met respect."

Naast voldoende afstand houden van de dieren, wordt ook aangeraden om kuddes dieren niet te doorkruisen. Daarnaast kunnen loslopende honden voor onveilige situaties zorgen. Honden moeten aan de lijn blijven, tenzij je in een losloopgebied bent.

Natuurfotografe Linda (@duindier) komt regelmatig wandelaars tegen in het bos die, ondanks de waarschuwingen, dicht bij wilde grazers komen:

Wilde grazers die ongewenst gedrag vertonen - zoals Linnartz dat noemt - worden door bosbeheerders verwijderd. "Dat is een continu proces. Die dieren gaan dan naar de slager."

Het beheer van de Maashorst laat weten dat beheerders ter plekke zijn om de kudde te observeren en rangers zijn ingezet om extra toezicht te houden. De tauros die de man heeft aangevallen, is getraceerd, verdoofd en naar een natuurgebied in Keent gebracht.

Het dier wordt de komende dagen nader bekeken en dan wordt besloten wat er met hem wordt gedaan. Mogelijk wordt de tauros naar een ander natuurgebied gebracht. Volgens een woordvoerder van de Maashorst is het onwaarschijnlijk dat het dier wordt afgemaakt.

'Nemen dit zeer serieus'

De dieren die zich bevinden rondom de plek van het incident, zijn op een tijdelijke vangwei gezet en afgezonderd van publiek. "We nemen de situatie zeer serieus en beraden ons op eventuele verdere maatregelen. Voor ons staat de veiligheid van onze bezoekers voorop", zegt Hans Vereijken, voorzitter bestuurlijke regie van het natuurgebied.

Het afrasteren van een gebied of oversteekplekken maken voor de dieren, zouden mogelijke maatregelen kunnen zijn. "Of begroeiing weghalen, zodat bezoekers en runderen niet meer onverwachts oog in oog komen te staan. Of zorgen dat de waarschuwingsborden duidelijker zichtbaar zijn. Daar gaan we de komende tijd goed naar kijken", zegt Vereijken.

Helemaal stoppen met begrazing lijkt hem zeer onwaarschijnlijk. "Er is al vijftig jaar begrazing in de Maashorst en ik kan me niet voorstellen dat we daarmee stoppen."

Weinig incidenten

Hoewel er altijd een risico is, komen incidenten met grote grazers relatief weinig voor. Stichting Ark Natuurontwikkeling heeft in 2017 onderzoek (.pdf) gedaan naar de veiligheid en risico's in natuurgebieden waar paarden, runderen en wisenten leven. Uit een inventarisatie van het aantal ongevallen met grote grazers waarna mensen naar een ziekenhuis of EHBO-post moesten, blijkt dat er in de periode 2006 tot 2016 vijftien ongevallen zijn geregistreerd.

"Vergeleken bij het grote aantal begrazingsterreinen en de talloze dagelijkse ontmoetingen tussen grote grazers en publiek is dit aantal gering te noemen", schrijft de stichting in het rapport. In elf van de vijftien gevallen zouden de gedupeerden op minder dan 25 meter van de grazers hebben gestaan. De incidenten leidden bij mensen onder meer tot open wonden, inwendige bloedingen en gebroken botten.

Grote grazers zijn van belang voor de natuur en de biodiversiteit. Begrazing met paarden en runderen vormt een natuurlijk alternatief voor het maaien, kappen en snoeien van planten en struiken. Volgens ARK Natuurontwikkeling zijn de dieren bovendien een belangrijk onderdeel van ecosystemen en leidt begrazing tot gevarieerde landschappen.

Grondeigenaren bepalen welke dieren waar staan. Staatsbosbeheer beheert het grootste gedeelte van de natuurgebieden en bossen in Nederland, maar er zijn ook gebieden in handen van gemeenten of lokale organisaties. Zij zijn dan verantwoordelijk voor het beheer van het gebied en de veiligheid van de dieren en bezoekers.