Iraniërs protesteren in Den Haag: 'Ons volk wordt al veertig jaar lang onderdrukt'

• Lennard Swolfs

  redacteur Buitenland

Iraanse Nederlanders maken zich zorgen over de situatie in hun thuisland. Daarom demonstreerden tientallen Iraniërs vandaag voor het Internationaal Strafhof in Den Haag.

"Er werd met machinegeweren op demonstranten geschoten tijdens de protesten van vorige maand", zei een van de demonstranten. Volgens Amnesty International zitten er nog 7000 demonstranten vast.

"Wij willen dat de Nederlandse overheid forse sancties oplegt aan hoge functionarissen in Iran", vertelt initiatiefnemer Atti Bahadori. "Zo hopen we dat het Iraanse regime de gearresteerde demonstranten vrijlaat en de mensenrechten respecteert."

De demonstranten willen dat de Nederlandse overheid de geestelijke leiders van Iran, de Ayatollahs, ter verantwoording roept. Maar het gaat verder dan dat. Het liefst zien ze het regime, dat sinds de revolutie van 1979 aan de macht is, verdwijnen. "Ons volk wordt al veertig jaar lang onderdrukt", zegt één van de demonstranten, met een Iraanse vlag om zijn schouders geslagen. "Het wordt tijd dat daar een einde aan wordt gemaakt."

In deze video vertellen de demonstranten waarom ze de straat op zijn gegaan:

De protesten in Iran begonnen op 15 november. Burgers waren boos over het besluit van de overheid om de brandstofprijzen te verhogen. Het werd al snel een breder protest tegen de politieke elite van het land. Om te voorkomen dat het protest zich verder zou verspreiden, sloten de autoriteiten binnen 24 uur na het uitbreken van de protesten de bevolking af van het internet.

"Het regime kon op deze manier bepalen welk verhaal er over de protesten naar buiten werd gebracht", zei Iran-deskundige Sanam Vakil van de Engelse denktank Chatham House eerder tegen de NOS.

Maar de afgelopen weken komt er steeds meer informatie naar buiten over wat er tijdens de protesten in Iran is gebeurd. "Via familie en vrienden in Iran hoor ik dat de lichamen van demonstranten teruggevonden worden in rivieren en in de woestijn", zegt Bahadori. Zelf verloor ze haar neef, vertelt ze. "Hij is door zijn hoofd geschoten. De Iraanse regering heeft vervolgens geprobeerd mijn familie om te kopen, in de hoop dat ze zouden zwijgen."

'Wreed optreden'

Amnesty International heeft onderzoek gedaan naar het optreden van het Iraanse regime tijdens de protesten en sprak met tientallen ooggetuigen. Volgens de mensenrechtenorganisatie werden minstens 304 mensen gedood en raakten duizenden demonstranten gewond toen het regime tussen 15 en 18 november de protesten de kop indrukte. De mensenrechtenorganisatie spreekt over een "wreed optreden" van de Iraanse autoriteiten.

Iran weigert officiële cijfers over het aantal doden en gewonden naar buiten te brengen. De Iraanse president Rohani riep begin december op tot "vrijlating van ongewapende en onschuldige demonstranten". Volgens geestelijk leider Ayatollah Khamenei zitten Irans 'aartsvijanden' Saudi-Arabië en de VS achter de protesten.

"Uit verklaringen van ooggetuigen blijkt dat de Iraanse autoriteiten vrijwel onmiddellijk nadat zij honderden demonstranten hadden gedood, de duimschroeven hebben aangedraaid om de bevolking angst in te boezemen. Daarmee wilden ze voorkomen dat iemand zich uitspreekt over de gebeurtenissen", zegt Philip Luther, directeur van de afdeling Midden-Oosten en Noord-Afrika van Amnesty International. Ook zouden journalisten en mensenrechtenactivisten doelwit zijn geweest van het regime.

Er zouden minstens zevenduizend arrestaties hebben plaatsgevonden. "Ooggetuigenverslagen en videobewijs tonen aan dat sommige gevangenen zijn onderworpen aan marteling en andere vormen van mishandeling", meldt de organisatie op haar website. Ook zouden er meerdere meldingen binnengekomen zijn over gedetineerden van wie na hun arrestatie niets meer vernomen is.

Volgens Amnesty International lopen duizenden gedetineerden het risico op marteling. Ook de Iraanse Nederlanders maken zich over de demonstranten die vastzitten. "Als er niets gebeurt, zullen er massale executies volgen", zegt Bahadori. "Daarom pleiten wij voor onmiddellijke vrijlating van de demonstranten. We willen dat Iraniërs in veiligheid kunnen leven."

Nieuwsuur bezocht Iran onlangs en sprak met verschillende Iraniërs die worstelen met de gevolgen van Amerikaanse sancties en onderdrukking in hun land. Kijk hieronder naar de YouTube-reportage die verslaggever Rudy Bouma maakte in de Iraanse hoofdstad Teheran. Hij sprak onder meer met de Iraanse 'Anouk' en de 'Sjiietische Ninja's'.