'Er zijn zat nieuwe kersthits, maar die vijf zul je het meeste horen'

All I Want for Christmas, Last Christmas of Do They Know it's Christmas, je hebt ze ongetwijfeld dit jaar al wel weer meerdere keren horen langskomen. En er lijken maar weinig nieuwe kersthits van hedendaagse artiesten bij te komen. Maar dat is niet waar, zegt dj Gerard Ekdom.

"Er zijn zat nieuwe kersthits. Robbie Williams heeft een kerstplaat met de grote hits, maar ook helemaal nieuwe. John Legend heeft een fantastisch kerstalbum. En ik hoorde Macklemore ook helemaal in kerststyle."

"Maar er zijn er altijd weer die je het meest zult horen: Wham!, Mariah Carey, Chris Rea. Het is heel lastig om daartussen te komen."

Iedereen heeft zijn eigen favoriet, maar wat maakt een kerstlied een kersthit?

70s en 80s domineren

Een blik op de kerst-top-50 van de Nederlandse radio vorig jaar bewijst dat. Driving home for Christmas van Chris Rea stond op nummer 1 omdat hij 710 keer werd gedraaid in december. Band Aid was nummer 2, Wham! nummer 3. Kerstkoningin Mariah Carey maakte de top vijf compleet met Andy Williams' It's the most wonderful time of the year. (De hele lijst vind je onder in dit artikel).

De klassiekers deden het over het algemeen goed: in de bovenste helft van de ranglijst overheersen nummers uit de jaren 70 en 80. Maar er stonden toch ook nog vijf nummers uit de jaren 10 hoog in de lijst, zoals Kelly Clarksons Underneath the tree, Santa tell me van Ariana Grande (beide 2013) en Coldplays Chrismas lights (2010).

De enige twee Nederlandse nummers in het linkerrijtje, Vrolijk Kerstfeest allemaal van Guus Meeuwis en Deze Kerst ben ik bij jou van André Hazes kwamen beide uit 2018. Ze lijken zich dit jaar niet te kunnen handhaven: beide zijn in de ranglijst gezakt.

"Het moet huiselijkheid uitstralen, het gevoel van gezelligheid opwekken. En het moet herkenbaar zijn als Kerst", zegt Robbert Baruch van Buma/Stemra over de perfecte kersthit. "En de tekst moet in deze tijd vaak wel een diepere betekenis hebben."

De enige echte Nederlandse volhouder in de lijst voldoet daaraan op zijn eigen manier: het sardonische Flappie van Youp van 't Hek (plek 36). Een opvallend grimmig nummer in een lijst die verder uitpuilt van liedjes over verlangen.

"Het is allemaal nostalgie of liefde", somt Ekdom op. "Een hunkering naar vroeger, of naar mensen die je mist: zij zit thuis en hij is onderweg en ze willen maar één ding, met Kerst bij elkaar zijn. It's gonna be a cold Christmas without you, All I want for Christmas is you."

Driving Home for Christmas voldoet er perfect aan, voegt Baruch toe. "Het nummer geeft zo het verlangen weer dat iedereen heeft: dat gevoel van familie en huiselijkheid en de weg daar naartoe. Dat drukt hij prachtig uit."

Kerstritueel

Hoewel die formule dus makkelijk lijkt, lukt het maar weinig artiesten de nieuwe Mariah Carey te worden. De liedjes zitten vol voorgeschreven kerstgeklingel en krijgen een vaak overdreven huiselijke videoclip, maar sterven toch vaak een stille dood.

"Mensen willen horen wat ze kennen", zegt Ekdom. "Het heeft heel veel tijd nodig om die gewenning te krijgen. Als je een plaat elk jaar meerdere keren hoort, dan hoort hij bij je kerstritueel.

Geen wonder dus dat de klassiekers het elk jaar weer goed doen in de toplijsten. Zo lukte het Mariah Carey dit jaar na 25 jaar met haar iconische kerstnummer All I Want for Christmas de eerste plaatst te behalen op de Billboard-lijst, de belangrijkste hitlijst van de VS.

"Kerst in een tijd van melancholie waarin mensen teruggrijpen op bestaande thema's als familie, de slee en dingdong, dingdong", zegt Baruch. "Als je opgroeit met steeds dezelfde liedjes, dan zoek je dat goede gevoel dat daarbij hoort graag ieder jaar weer op."

"Mijn jongens van 12 en 14 kennen ook Last Christmas en Mariah Carey en hun kinderen zullen dat ook meekrijgen", beaamt Ekdom. "Dat gaat duizend jaar mee. Het zijn de eeuwige kerstclassics, de Bohemian Rhapsody van Kerst."

Baruch is er minder zeker van. White Christmas van Bing Crosby, ooit het absolute kerstnummer, verdwijnt immers ook langzaam uit de kerstranglijst: vorig jaar haalde het nummer uit 1942, 103 keer gedraaid, plek 71.

"Over jaar of 20 word je zelf gebeld door een journalist en dan zegt diegene: 'Carey, dat gerecht bedoelt u?'"