'Gemeenten hebben nauwelijks zicht op besteding van zorggeld'
Veel zorgondernemers hebben de afgelopen vijf jaar gebruik gemaakt van een gebrek aan toezicht op de besteding van zorggeld. Dat stellen Reporter Radio, Follow the Money en Pointer na onderzoek.
In 2015 werd de zorg gedecentraliseerd en hebben gemeenten veel zorgtaken overgenomen van de centrale overheid. Sindsdien wordt onder meer de thuiszorg voor een deel betaald vanuit de gemeenten. En die moeten dan ook controleren of het zorggeld rechtmatig wordt besteed.
Volgens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) gebeurt dat slechts bij een derde van de 355 gemeenten. Veel gemeenten hebben geen toezichthouder aangesteld, omdat er nog geen duidelijke richtlijnen zijn over wat er precies onder misbruik wordt verstaan. "Handhaven kun je pas als je vantevoren beschrijft wanneer je over de grens gaat", stelt Miriam Haagh van de VNG.
'Sluizen flink open'
Uit het onderzoek blijkt dat 85 grote zorgbedrijven vorig jaar minimaal twee jaar op rij ruim tien procent winst hebben gemaakt. Dat is volgens de onderzoekers "op zijn minst opvallend" omdat een doorsnee bedrijf in de geestelijke gezondheidszorg, gehandicaptenzorg en thuiszorg normaal gesproken hooguit drie procent winst haalt. Gemeenten keerden vorig jaar 37,9 miljoen euro uit aan zorgbedrijven die een "opmerkelijk hoge winst" maken.
Volgens hoogleraar Bestuursrecht Menno Fenger van de Erasmus Universiteit in Rotterdam is de decentralisatie van de zorg een grote financiële strop geworden. "We hebben de sluizen wel flink open gehad", zegt hij tegen de media die het onderzoek deden. "Dat heeft enorm veel geld gekost: dat is niet naar zorg gegaan, maar vooral naar zorgaanbieders die daar heel rijk van zijn geworden."
Afwegingen maken
De gemeenten hebben vooral ingezet op de continuïteit van de zorg, zodat er geen mensen tussen wal en schip zouden vallen bij de overgang van het ene naar het andere stelsel, zegt VNG-woordvoerder Haagh. "Voor ons was het in eerste instantie de grootste opgave om ervoor te zorgen dat iedereen zijn zorg behoudt, en dat de kwaliteit van zorg goed is."
Veel gemeenten kampen nu ook met tekorten op het zorgbudget en dat maakt volgens Haagh de keuze voor meer toezicht nog ingewikkelder.
"Je wilt iedere euro in de zorg stoppen. Maar je moet afwegingen maken: zet je je geld in op toezicht van zorgbedrijven, of in de begeleiding van cliënten? Als je tekorten hebt en je ziet dat de doelgroep groeit, dan wordt die keuze steeds moeilijker."
