'De supermachten van de wereld snappen urgentie nog altijd niet'
Vanuit de hele wereld komen teleurgestelde reacties op het resultaat van de klimaatconferentie in Madrid. Na eindeloos lijkende onderhandelingen, werd zondagmiddag een mager akkoord bereikt. Vermoeide onderhandelaars hebben hun spullen bij elkaar geraapt en het conferentiecentrum in Madrid na de slotverklaring snel verlaten.
De twee weken durende conferentie had afgelopen vrijdag al zullen eindigen, maar sleepte nog twee lange dagen en nachten voort. De uiteindelijke tekst van de slotverklaring is op meerdere punten niet wat velen hadden gehoopt. Anderen zijn toch redelijk tevreden, omdat een totale mislukking is uitgebleven.
Alleen 'dringende noodzaak'
De afgelopen dagen bleek dat veel landen een passage in de slotverklaring wilden waaruit urgentie zou spreken om het klimaatprobleem sneller aan te pakken. 'Time for action' was ook de slogan van de top.
Uiteindelijk staat er een oproep in tot "de dringende noodzaak" om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen, in lijn met de doelen uit het Parijse Klimaatakkoord. Een belofte om de klimaatplannen in alle landen aan te scherpen, waar ontwikkelingslanden en milieuactivisten op hadden aangedrongen, haalde het niet.
Al dagen hadden met name armere landen het gevoel op deze topconferentie buitenspel te staan. "Ik denk dat het probleem inmiddels wel serieus genomen wordt", zegt Iane Tavo Atalifo van de Fiji-eilanden, staande voor het paviljoen van 'Moana'. "Maar ze zien het niet als urgent. De supermachten van de wereld realiseren zich niet hoe dicht we zijn bij de vernietiging van onze eilanden."
Hij doelt met die supermachten vooral op landen als Brazilië, China, Australië en ook de Verenigde Staten. Die stonden in Madrid voortdurend op de rem. De VS wil sowieso uit het Parijse Klimaatakkoord stappen en heeft de daarvoor vereiste formaliteiten in gang gezet.
Volgens Atalifo zien veel eilanden in de Stille Oceaan de gevolgen van het veranderende klimaat snel toenemen. Het water staat ze bijna letterlijk tot aan de lippen. "We merken nu al dat het zeewater steeds warmer wordt en dat de zeespiegel stijgt. Dit leidt tot verplaatsing van dorpen en gedwongen verhuizingen, en ook tot steeds minder zoet water."
Het belangrijkste onderwerp dat in Madrid op de agenda stond is grotendeels doorgeschoven naar volgend jaar. Het gaat daarbij om een nieuw systeem, waarbij landen mogen handelen in delen van elkaars uitstootrechten.
Nadat de slotvergadering was afgelopen, verzuchtte een vermoeide Chileense milieuminister Carolina Schmidt, voorzitter van de conferentie, dat ze vervuld was van "gemengde emoties". VN-secretaris-generaal Antonio Guterres, die de top twee weken geleden opende, zei ronduit teleurgesteld te zijn. "De internationale gemeenschap heeft een belangrijke kans voorbij laten gaan om meer ambitie te tonen om de klimaatcrisis aan te pakken", zei hij.
Iedereen heeft een eigen invulling van wat ambitie is.
Het probleem zit hem ook een beetje in dat woord 'ambitie', reageerde Jos Cozijnsen, adviseur op het gebied van emissierechten, in een steeds leger wordend conferentiecentrum. "Iedereen heeft een eigen invulling van wat ambitie is. De een zegt dat je met steenkool moet stoppen, de ander dat je vooral bos moet laten staan. Weer anderen zeggen dat je oceanen moet beschermen, dus iedereen wil het op zijn eigen manier invullen. Terwijl we juist elkaar strak willen houden en willen afspreken hoe we het moeten doen. Dus dat moeten we ook nog leren."
Onderdeel van dezelfde aarde
Maar voor nog veel langer discussiëren over definities en mooie plannen is nog maar weinig tijd, zegt Atalifo. "Als we door blijven gaan met alleen maar praten, dan komen de oplossingen te laat voor ons. Want zelfs als de uitstoot nu stopt, zal de opwarming nog een tijdje doorgaan."
Wat hem betreft moeten er zo snel mogelijk minder fossiele brandstoffen worden gebruikt, moet er meer duurzame energie komen en moet iedereen worden geholpen bij het omgaan met de gevolgen van de opwarming.
De gesprekken op de top gingen wat Atalifo betreft dan ook vaak de verkeerde kant op. "We zijn hier niet echt bezig met het oplossen van het probleem. We zijn hier vooral bezig met politiek bedrijven. Met de vraag: waarom zouden we jullie eigenlijk helpen?". Landen moeten niet helpen omdat ze daartoe verplicht zijn, zegt hij, "maar omdat we allemaal onderdeel zijn van dezelfde aarde, en hetzelfde menselijke ras. Dat is de reden dat we elkaar moeten helpen."
