Wat zijn de Decembermoorden en waarom is er nu ineens een uitspraak?
Bijna 38 jaar na het bloedbad in Fort Zeelandia, Suriname, komt vandaag het vonnis in de rechtszaak over de zogeheten Decembermoorden. Het megaproces tegen de Surinaamse president Desi Bouterse en 24 medeverdachten liep al sinds 2007.
Het laatste nieuws en meest recente uitspraken vind je in het liveblog. In dit artikel krijg je uitleg waar het proces over gaat en waarom het vonnis zo onverwachts komt.
Wat zijn de Decembermoorden?
In de nacht van 7 op 8 december 1982 werden vijftien mannen gemarteld en gedood in Fort Zeelandia, in de hoofdstad Paramaribo. Het waren tegenstanders van het toenmalige militaire regime onder leiding van Bouterse. Hij was samen met een groep sergeanten door een coup in 1980 aan de macht gekomen. Het militaire bewind van Bouterse eindigde in 1988.
De getuigenissen over wat er precies is gebeurd in het fort lopen uiteen. De militairen verklaarden dat de vijftien mannen een tegencoup wilde plegen en dat ze op de vlucht zijn neergeschoten.
De verdediging van de nabestaanden noemde dat "de grootste leugen van de vorige eeuw". De moorden zijn volgens de openbare aanklager onderdeel van een vooropgezet plan, waarbij Bouterse nauw betrokken zou zijn geweest. De strafeis tegen hem is 20 jaar cel.
In deze video zie je een uitgebreide terugblik op de moorden en het jarenlange proces:
Afgezien van de militairen in het fort kon alleen vakbondsleider Fred Derby het drama navertellen. Hij was de zestiende persoon die was opgepakt en vastgezet in Fort Zeelandia en werd als enige gespaard.
Derby verklaarde eind jaren negentig dat hij uit zijn cel was gehaald en voor Bouterse moest verschijnen, in diens kantoor in het fort. Tijdens dat 'tribunaal' zou de commandant over het leven van de mannen hebben beslist. Het blijft onduidelijk waarom Derby mocht gaan. Hij overleed in 2001.
Wie zijn de slachtoffers?
Surendre Rambocus, Jozef Slagveer, Harold Riedewald, Jiwansingh Sheombar, Frank Wijngaarde, Robby Sohansingh, Cyrill Daal, Kenneth Gonçalves, André Kamperveen, Gerard Leckie, John Baboeram, Bram Behr, Sugrim Oemrawsingh, Eddy Hoost en Lesley Rahman.
De slachtoffers waren journalisten, advocaten, militairen, docenten of vakbondsleider. Vooraanstaande Surinamers die openlijk kritiek hadden op of verzet pleegden tegen het regime van Bouterse.
Waarom nu ineens een uitspraak?
De rechtbank in hoofdstad Paramaribo zou vandaag officieel alleen bekendmaken wanneer het vonnis zou komen. Maar vanwege de extra beveiliging, het sluiten van scholen in de buurt en het oproepen van verdachten ontstond het vermoeden dat er meer zou gebeuren.
De werkelijke reden van het onaangekondigde vonnis is nog onduidelijk. Mogelijk heeft de rechtbank geprobeerd om zo veel mogelijk onrust te voorkomen. Want Bouterse, die sinds 2010 president van Suriname is, heeft het proces altijd oneerlijk en politiek gemotiveerd genoemd.
"Als je aankondigt dat er op een bepaalde datum een uitspraak komt, gaan mensen zich mobiliseren", zegt correspondent Harm Boerboom in Nieuws en Co op NPO Radio 1. "Politieke aanhangers van de hoofdverdachte hadden ongetwijfeld voor de deur gestaan als dit hadden geweten. Wat nu niet het geval is. Zelfs de advocaten van de verdachten zijn overvallen door het vonnis."
Wat is het verweer van Bouterse?
Bouterse ontkent dat hij aanwezig was in Fort Zeelandia toen de executies werden uitgevoerd. Als hoofdverdachte werd hij in 2000 gehoord in het gerechtelijk vooronderzoek, maar hij kwam nooit opdagen bij de zittingen.
Bouterse vindt dat hij alleen de politieke verantwoordelijkheid draagt voor wat er is gebeurd, omdat hij destijds bevelhebber was van het leger. Maar van een rechtszaak wil hij niets weten. Hij noemt het een politiek proces, aangestuurd vanuit Nederland.
De advocaat van de president laat weten dat er sowieso een hoger beroep komt als Bouterse schuldig wordt bevonden.
Hoe wordt er in Nederland over gedacht?
De Decembermoorden worden in Nederland ieder jaar herdacht bij het Surinaams consulaat in Amsterdam. In de zuidmuur van de Mozes en Aäronkerk in Amsterdam is een plaquette geplaatst met de namen van de 15 slachtoffers.
