Ondernemers matig positief over hogere PFAS-norm, bouwers beklagen 'verloren jaar'
De verachtvoudiging van de 'PFAS-norm' zou de bouw na een impasse weer op gang moeten helpen. Werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland zijn 'gematigd positief' over de maatregel. "Dit is goed, ook al heeft dit te lang op zich laten wachten." Toch gaat bij veel bouwbedrijven de vlag niet uit. "Dit komt gewoon te laat. Dit jaar heb je verloren", zegt Marco de Rijk van Niezen Transport.
Eerst even terug naar oktober. Toen maakten veel Nederlanders kennis met de term PFAS, een verzamelnaam voor chemische stoffen die schadelijk en vervuilend zijn. Het kabinet legde de bouw een scherpe norm op: als er meer dan 0,1 microgram PFAS per kilo bouwgrond in de bodem zit, mag er geen grond meer verplaatst worden.
Concreet betekende dit dat de bouw in Nederland onderuit ging, want meer dan 85 procent van de geteste grond zat boven die norm. Daardoor kwamen veel bouwprojecten voor bouwbedrijven, baggeraars en grondverzetbedrijven stil te liggen.
Vandaag werd bekend dat de PFAS-norm omhoog gaat naar 0,8 microgram per kilo grond. Minister Van Veldhoven baseert zich hiervoor op onderzoeksresultaten van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en het onafhankelijke onderzoeksinstituut Deltares.
Hulp voor gedupeerde bedrijven
Naast de verhoging van de norm krijgen bedrijven die in de problemen zijn gekomen door de aanvankelijke, strenge PFAS-norm eerder hulp van de overheid. De overheid moet tijdelijk voor een groter deel garant kunnen staan voor leningen die gezonde middelgrote en kleine bedrijven afsluiten als zij in de problemen zijn gekomen.
VNO-NCW en MKB-Nederland zijn positief over de maatregelen. "Op beide punten biedt de minister de bedrijven openingen." De grote vraag is nu of de verhoging van de norm voldoende is, zegt ook Maxime Verhagen, voorzitter van Bouwend Nederland. "We zullen de voortgang van het grondverzet en baggerwerk de komende tijd kritisch blijven volgen. De minister zet een betekenisvolle eerste stap, maar het is zaak dat de ze volgende stappen blijft zetten."
'Geeft lucht, maar problemen blijven'
"Acht keer hoger, dat lijkt heel wat. Maar per saldo heb je het dan alsnog over een best lage grenswaarde", zegt Paul Vogelaar, directeur bij Van Oord, een groot baggerbedrijf. "Het geeft lucht, zeker voor kleine projecten. Maar ik denk dat er voor grotere projecten problemen blijven bestaan."
Door de omvang van Van Oord, een van de grootste baggerbedrijven ter wereld, heeft Vogelaar niet direct veel last gehad van de PFAS-maatregel. "Maar om alles goed te laten verlopen hebben we wel aardig wat extra mankracht ingezet. Dat geld krijg je niet meer terug."
Bedrijven die zich bezighouden met het verplaatsen van grond of hiervan afhankelijk zijn, zeggen inmiddels voor een miljard euro aan schade te hebben geleden. Verschillende werkgeversorganisaties bereiden daarover een claim voor tegen de overheid. Werkgevers vrezen dat de PFAS-crisis in de bouw voor het einde van het jaar zo'n 6000 banen heeft gekost.
'Had maand eerder gemoeten'
De actiegroep Grond in Verzet noemde de maatregel van het kabinet gisteren een mooi begin. "Maar of het genoeg is, weet ik nog niet", zegt woordvoerder Klaas Kooiker. "Dat hangt af van de voorwaarden die aan de norm van 0,8 zitten. Dit had een maand eerder gemoeten."
Daar sluit Marco de Rijk van Niezen Transport in Duivendrecht zich bij aan. "We hebben nog drie weken tot de kerstvakantie. Dan zijn alle aannemers twee weken dicht. Wij zijn er nu gelijk klaar voor, maar in zo'n korte periode start je niet veel projecten meer op. Dit jaar heb je dus al verder verloren."
Dit is waarom veel bedrijven nu last hebben van PFAS:
De periode waarin de strenge PFAS-norm gold, maakt het voor bouwbedrijven extra pijnlijk, zegt De Rijk. "De maanden september tot november zijn normaal om vlees op de botten te kweken voor de winter, maar dat wordt hierdoor een schraal stukje vlees."
Begin volgend jaar zijn de problemen bovendien niet voorbij. De Rijk benadrukt dat de verhoging van de PFAS-norm volgens de uitgelekte informatie een tijdelijke maatregel is.
"We moeten na de kerstvakantie verder zien. Als het een strenge winter wordt, staan we alsnog te kijken. We hebben in de bouw bovendien te maken met een betaaltermijn van 60 dagen", zegt De Rijk. "In januari en februari merk je dus pas écht dat het geld niet binnenkomt."
