'Plofkraakschade is enorm, en veel ondernemers draaien er zelf voor op'

• Annemieke van Put en Joris Zwetsloot

Explosies bij plofkraken richten geregeld een ravage aan. Maar als de schrik wat gezakt is, begint de nasleep en schadeafhandeling. En dat is geen sinecure, blijkt uit een rondgang onder getroffen ondernemers.

Het aantal plofkraken neemt fors toe. Met 61 kraken staat de teller nu al ruim 40 procent hoger dan vorig jaar, blijkt uit een inventarisatie van de NOS. En het jaar is nog niet voorbij.

'Dit was een bomaanslag'

De schade loopt vaak in de duizenden euro's. Hele gevels worden eruit geblazen en regelmatig moeten appartementen worden ontruimd vanwege instortingsgevaar.

Bij Ronald Kraayeveld werd de gevel aan twee kanten verwoest. Hij is als galeriehouder eigenaar van een oud-bankgebouw van ABN Amro in Noord-Scharwoude, waar de pinautomaat maandagochtend werd opgeblazen. "Een plofkraak is een zwak woord, dit ging om een bomaanslag. Brokstukken zijn de straat door geslingerd en hebben sterren geslagen in ruiten van de buren tot 45 meter verderop."

Zo zag dat eruit:

De schade aan het pand moet nog worden vastgesteld, maar van acht kunstwerken weet hij al dat ze niet meer te verkopen zijn. "Het gaat om een verkoopwaarde van enkele duizenden euro's", zegt Kraayeveld. "De schilderijen zijn door mijn zaak gevlogen: een lag over een stoel, de ander over een schildersezel. Toen ik binnenkwam, dacht ik dat ik gek werd."

Kraayeveld kocht het pand, waarin zijn partner ook atelier houdt, in 2013 en verhuurt sindsdien de ruimte voor de pinautomaat van ABN Amro. "Er zit woonbestemming op het pand, maar ik wilde er bewust niet gaan wonen."

De ondernemer kon aanvankelijk geen verzekeringsmaatschappij vinden die het risico van een plofkraak wilde dekken. "Uiteindelijk zijn we bij ABN Amro terechtgekomen, omdat de pinautomaat van dat bedrijf was."

Aparte clausule

Daarom maakte ABN Amro een uitzondering voor Kraayeveld, door een aparte clausule in de verzekering op te nemen. "Tot nu toe ben ik tevreden over hun inzet, maar het is natuurlijk nog even afwachten wat we terugkrijgen."

Bij particulieren zit een 'plofkraakpolis' vaak standaard in de opstal- en inboedelverzekering, zegt het Verbond van Verzekeraars. Maar ondernemers moeten dit vaak expliciet afspreken met een verzekeraar, als de verzekeraar die optie überhaupt aanbiedt.

Een ondernemer uit Amsterdam (hij wil niet bij naam genoemd worden), die samen met zijn vrouw een schoonheidssalon runt in Amsterdam, voelt zich behoorlijk in de steek gelaten. Hij werd twee keer in korte tijd slachtoffer van een plofkraak.

De eerste poging in september mislukte. Maar deze maand, toen de poging wel 'slaagde', kwam daar ook materiële schade bij. "Een ruit is gesneuveld, er zitten scheuren in de muur en een meubelstuk is verpest. Er wordt niets geregeld, dat is wat mij dwarszit. De verzekeraar zegt doodleuk niets te vergoeden en van de eigenaren van de pinautomaten heb ik niets gehoord. Niemand belt om te vragen hoe het met me gaat."

Ondernemer Rob Lamers, die een brillenzaak heeft in Zundert, zit met hetzelfde probleem. Hij werd afgelopen week de dupe van een plofkraak een paar meter verderop. "Onze hele voorruit ligt aan diggelen", zegt Lamers.

Het was de tweede keer in een paar maanden in de Molenstraat in Zundert. Met een pinautomaat naast de deur was Lamers al bang dat hem zoiets zou overkomen. Hij had daarom speciaal veiligheidsglas laten zetten, waardoor het nu met de schade relatief meevalt.

"Het is een mooie ster, want het is veiligheidsglas, dus dat blijft wel aan elkaar hangen." Ook zijn de kozijnen wat ontzet en is de muren een beetje gescheurd.

De verzekeraar van de winkeleigenaar gaf niet thuis, en bevestigt aan de NOS dat plofkraken nooit worden vergoed. Lamers: "Er staat ergens dat de schade altijd wordt gedekt, behalve bij een ontploffing."

Ook de verhuurder van het pand dat hij huurt, wil niet voor de kosten opdraaien. "De verhuurder doet allerlei dingen, behalve als het van buitenaf aangebrachte schade is. Dus ik voel aan m'n water dat ik zelf opdraai voor de schade."

Lamers' buurman heeft meer schade. Hij heeft een cafetaria die direct grenst aan het pand van de plofkraak. Zijn ruiten en lichtbak zijn verwoest. Tijd voor een interview heeft hij door al het gedoe niet, maar hij laat de NOS wel weten dat hij alle schade vergoed krijgt.