Gemeenten tegen verplichte tegenprestatie bijstand: 'geen behoefte aan wantrouwen'

De Nederlandse gemeenten voelen niets voor plannen van staatssecretaris Van Ark (Sociale Zaken) om van bijstandsgerechtigden een tegenprestatie te eisen. "We hebben geen behoefte aan wantrouwen", zegt de Dordtse wethouder Peter Heijkoop, woordvoerder van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) hierover.

Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) oordeelde deze week dat de Participatiewet er nauwelijks toe leidt dat meer langdurig werklozen of mensen met een handicap een baan vinden. "Daarom moet de vrijblijvendheid eraf", zegt Van Ark.

'Passend, niet vrijblijvend'

Zij is van plan de wet aan te passen zodat iedereen die onder de Participatiewet valt een "passend, niet vrijblijvend aanbod" krijgt voor een tegenprestatie. Dat hoeft niet een 40-urige werkweek te zijn, benadrukt de staatssecretaris, maar kan ook vrijwilligerswerk zijn, een cursus of mantelzorg.

Dit wordt volgens Van Ark veel te weinig aangeboden door gemeenten. Volgens het CBS moesten in maart vorig jaar zo'n 26.200 mensen met een bijstandsuitkering een tegenprestatie leveren. Er zitten ongeveer 440.000 mensen in de bijstand.

"Een verplichte tegenprestatie werkt niet, dat blijkt ook uit het SCP-rapport", werpt Heijkoop tegen. "Het verplichtende karakter leidt niet tot een hogere uitstroom."

"Alle gemeenten willen al dat bijstandsgerechtigden meedoen. Een verplichting is echt overbodig. Passend aanbod? Schuldhulpverlening? Vrijwilligerswerk? Dat doen we al volop. Soms leggen we een tegenprestatie op, soms een andere oplossing. We kennen onze mensen en passen maatwerk toe."

Volgens de wethouder komt het idee voor een tegenprestatie voort uit een verkeerd beeld van de bijstandsgerechtigden. "Je gaat uit van een negatief mensbeeld, alsof de meeste mensen niet willen werken; terwijl het SCP-rapport duidelijk aangeeft dat dat niet klopt."

Meer geld

De wethouder, die er juist vanmorgen overleg over heeft gehad met collega's, zegt dat de tegenstand breed gedeeld wordt. Hij wijst erop dat de plannen van de staatssecretaris veel geld zullen kosten, terwijl er de afgelopen jaren juist bezuinigd is op ondersteuning van mensen in de bijstand. "Als ze ons verplicht alle mensen een aanbod te doen, voor iedereen intensieve trajecten op te zetten, dan staat dat haaks op een bezuiniging van 70 procent. Dat kan niet allebei."

"Dat passend aanbod willen we graag leveren. We kunnen meer doen als zij minder regels en meer geld regelt. Ik wens de staatssecretaris veel succes bij de besprekingen met collega's in het kabinet."