Vernietigend inspectierapport over jeugdzorg; kabinet grijpt in

Het kabinet gaat ingrijpen bij de jeugdzorg. Gemeenten worden verplicht samen te werken, schrijven de ministers Hugo de Jonge van Volksgezondheid en Sander Dekker voor Rechtsbescherming in een brief aan de Tweede Kamer.

Sinds 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de jeugdzorg. Destijds werd gezegd dat gemeenten beter in staat zouden zijn om zorg op maat te leveren. Maar nu erkennen de ministers dat de beloften van de Jeugdwet nog onvoldoende zijn ingelost.

"Kinderen met complexe problemen ontvangen nog niet altijd op tijd de hulp die ze nodig hebben", staat in de Kamerbrief.

Inspecties luiden noodklok

De brief van de ministers valt samen met een gezamenlijk rapport van de inspecties voor Gezondheidszorg en Jeugd en voor Justitie en Veiligheid dat vandaag naar de Tweede Kamer wordt gestuurd. De inspecties slaan daarin alarm over het jeugdstelsel. Zo constateren ze dat kinderen die meerdere problemen hebben, zoals autisme en een eetstoornis, niet op de juiste plek en niet op tijd worden geholpen.

De decentralisatie heeft tot forse problemen geleid, stellen de inspecties. Zo wordt zo'n 60 procent van de kinderen met een beschermingsmaatregel niet op tijd gezien en klaagt meer dan de helft van de meldpunten voor kindermishandeling over de eigen wachtlijsten.

Kinderen worden te laat of helemaal niet uit huis geplaatst, ook niet als de rechter dat bevolen heeft. Soms besluiten rechters niet eens een maatregel op te leggen "omdat er toch geen jeugdbeschermer beschikbaar is", schrijven de inspecties.

Verplichte samenwerking

Om de problemen op te lossen willen De Jong en Dekker gemeenten verplichten om meer samen te werken. Gemeenten houden lichtere zorgtaken als opvoedondersteuning en schoolmaatschappelijk werk onder hun hoede. Pleegzorg, gezinsvervangende jeugdhulp. specialistische anorexiazorg en een reeks andere taken moeten ze overdragen aan de 42 jeugdzorgregio's. De samenwerking daarin is nu nog te vrijblijvend, vinden ze. Samenwerking kan onder meer leiden tot lagere kosten.

Ook willen de ministers de tarieven meer sturen, omdat gemeenten nu soms te weinig aan zorgaanbieders betalen.

Ondanks de problemen gelooft De Jonge niet dat de decentralisatie van de jeugdzorg is mislukt. "Dat doet geen recht aan wat er allemaal bereikt is", zegt hij in een interview met NRC. Zo wijst hij erop dat meer jongeren in beeld zijn en dat meer jongeren worden geholpen. Ook is het aantal plaatsingen in de gesloten jeugdzorg gedaald.

"Maar ik zou niet durven zeggen dat het goed gaat. Het gaat namelijk niet goed", zegt de minister in de krant. Hij erkent dat de bezuinigingen waarmee de overdracht naar de gemeenten gepaard ging, niet goed hebben gewerkt.

Vakbond: jeugdzorg een zinkend schip

Vakbond FNV zegt in een reactie blij te zijn dat het kabinet het jeugdzorgstelsel wil aanpassen. "We zijn blij dat eindelijk, na drie jaar actie voeren met de jeugdzorgwerkers, het inzicht in Den Haag is gekomen dat het huidige beleid een race naar de afgrond was", zegt de bond.

Volgens de vakbond is het wel nodig dat er snel verbeteringen komen. "Het gros van de sector loopt nu op zijn laatste benen en de jeugdzorg is op dit moment nog steeds een zinkend schip. De tekorten zijn groot. De snelheid in het proces moet er komen, net als de benodigde middelen."

NOS Stories sprak onlangs jongeren met heftige problemen die nog maar weinig vertrouwen hebben in de jeugd-ggz: