China bouwt ongeëvenaard surveillancesysteem, maar wel tegen een prijs
Honderden miljoenen camera's die vrijwel elke stap van Chinezen kunnen volgen. Technologie heeft het leven in China de laatste jaren gemakkelijker gemaakt. Maar wel tegen een prijs. Het land groeit in rap tempo uit tot een alwetende surveillancestaat.
"Data maken het leven makkelijker, zegt big-dataspecialist Xia Zongchun, die met het Chinese bedrijf Tsinghua Tongfang 'slimme' steden bouwt. "De meeste stoplichten in China springen om de twee of drie minuten op groen. Schooltijden, vakanties, het weer of politieke evenementen: hoe meer data we hebben, hoe soepeler die stoplichten het verkeer kunnen laten doorstromen."
Maar de dataverzameling stopt daar niet. In rap tempo bouwen de Chinezen aan een ongeëvenaard surveillancesysteem. Nu al hangen er naar schatting 200 miljoen camera's in het land, een aantal dat snel groeit. Van de tien steden met de meeste camera's zijn er acht in China.
1 camera per zes mensen
Koploper Chongqing telt maar liefst 2,6 miljoen surveillancecamera's, stellen onderzoekers van Comparitech op basis van openbare documenten. Omgerekend naar het aantal inwoners van de stad betekent dat 1 camera voor elke zes mensen. De verwachting is dat het aantal camera's volgend jaar op zo'n 400 miljoen zit.
Steeds meer camera's zijn uitgerust met gezichtsherkenningstechnologie. Die camera's worden beter, maar ook goedkoper. Met partijen als Hikvision, Sensetime en Sensenets beschikt China over bedrijven die snel hebben kunnen groeien. In de provincie Xinjiang wordt de technologie op grote schaal gebruikt om miljoenen Oeigoeren en andere moslimminderheden te onderdrukken. Reden voor de Verenigde Staten om de bedrijven op een zwarte lijst te zetten: Amerikaanse bedrijven mogen geen zaken meer met ze doen.
De gezichtsherkenning wordt ook gebruikt in onbemande winkels. Onze correspondent laat het zien:
In Guizhou, in het zuiden van China, zijn ze nog maar net begonnen met de uitrol. "Hij hangt er nu een tijdje", zegt Wang Qin, een vrouw van middelbare leeftijd over het pas geïnstalleerde camerasysteem, uitgerust met gezichtsherkenningstechnologie.
Het systeem wordt onder meer ingezet om de poort van haar commune open te gooien. "Over mijn privacy maak ik me weinig zorgen. Integendeel: het is ook voor mijn eigen veiligheid."
Haar buurvrouw is het met haar eens. "Een aantal jaar geleden werd er hier nog wel eens ingebroken. Nu hoor je dat soort verhalen niet meer. We zijn blij met de gezichtsherkenningstechnologie." Als de camera het doet, althans. Tijdens ons bezoek laat het systeem het afweten.
Alles draait hier nu om big data. De dorpen zijn uitgerust met 5G.
Het straatarme Guizhou werd in 2015 door Peking aangewezen als belangrijke proeftuin voor de industrie, in de hoop de economie vooruit te helpen. "Alles draait hier nu om big data", vertelt Liu Yihui van Brook Cloud Town, een dorp waar veel jonge bedrijven met overheidssubsidies gelokt worden om de agrarische regio welvarender te maken.
Grote techbedrijven als Tencent, Alibaba, Apple en Huawei zijn ook naar de provincie getogen. Stuk voor stuk hebben ze hun dataservers opgesteld in Guizhou. "De dorpen hier zijn nu uitgerust met 5G", zegt Liu.
'Veiligheid voorop'
Big data-man Xia, die veel samenwerkt met overheden in China, heeft moeite met vragen over de keerzijde van de data-verzameling. Hoeveel privacy heb je nog in China? "Ik denk dat niemand daar antwoord op kan geven. We weten dat er veel data verzameld wordt, omdat de bevolking van ons land enorm is. Hoe het ook zij: het is de overheid er primair om te doen het leven van de mensen te vergemakkelijken." Veiligheid staat daarbij voorop, beweert hij.
Maar daar houdt het niet op. De gezichtsherkenningstechnologie wordt op verschillende plekken al gebruikt om het gedrag van de Chinezen te sturen. Om mensen die door rood lopen aan de schandpaal te nagelen bijvoorbeeld, of om af te dwingen dat afval op de juiste manier wordt gescheiden. De inwoners van het arme Guiyang lijken er allemaal weinig moeite mee te hebben. "Ik vind het allemaal wel prima", zegt de 83-jarig Ou Qifen over het steeds geavanceerdere cameratoezicht. "Ik maak me meer zorgen over de hoge prijzen van groenten en fruit."
