Advocaten Syriëgangers: haal vrouwen en kinderen zo snel mogelijk terug
De advocaten van 23 vrouwelijke Syriëgangers hebben in een kort geding tegen de Nederlandse Staat gepleit om de vrouwen met hun 56 kinderen zo snel mogelijk op te halen uit detentiekampen in het noordoosten van Syrië.
Volgens advocaten André Seebregts en Tom de Boer is de situatie in het gebied dankzij het staakt-het-vuren tussen de Koerdische milities en Turkije nu relatief rustig. Volgens hen is haast geboden bij de repatriëring van de IS-vrouwen en hun kinderen, van wie er 40 zijn geboren in Syrië.
De winter komt eraan en bij een heropleving van gevechten volgt onrust of dreigen ze in handen te vallen van troepen van de Syrische president Assad. De advocaten vroegen de rechter daarom ook sneller dan na de gebruikelijke twee weken uitspraak te doen. Daar ging hij deels in mee; over anderhalve week volgt de uitspraak.
Mogelijke bezoeken aan kampen
De vrouwen, die in de overvolle kampen al-Roj en al-Hol zitten, willen dat Nederland hen ophaalt. De Nederlandse Staat ziet niets in die eis. Landsadvocaat Reimer Veldhuis zei in de rechtszaal dat de vrouwen er zelf voor hadden gekozen om af te reizen naar een gebied waar terreurgroepen aan de macht waren.
"Daar wordt anders gedacht over menselijke waardigheid en zo handelden ze ook", aldus Veldhuis. "Ze hebben zo bijgedragen aan het functioneren van IS en hun kinderen in een zeer gewelddadige omgeving gebracht."
Daarnaast wees hij erop dat Nederland geen zeggenschap heeft in het gebied en geen internationale verplichting om terreurverdachten terug te halen. Verder is de situatie in het noordoosten van Syrië nog altijd onveilig, wat een eventuele terughaalactie gevaarlijk maakt.
De advocaten wierpen tegen dat de Verenigde Staten meerdere malen hebben aangeboden te helpen bij het terughalen van Syriëgangers. Daarnaast benadrukten ze dat Nederlandse ambtenaren hun cliënten in het afgelopen jaar geregeld hadden bezocht in de kampen om informatie in te winnen.
Seebregts: "Dus de stelling dat het te gevaarlijk is, lijkt niet helemaal conform de waarheid". Dat wierp de rechter de landsadvocaat ook voor de voeten. "Daar kan ik niets over zeggen", zei Veldhuis over mogelijke bezoeken aan de IS-vrouwen. "Maar het hoeven geen Nederlandse ambtenaren te zijn. Er zijn bijvoorbeeld ook Koerden die Nederlands spreken."
Eerder uitspraken
Het kort geding is belangrijk, omdat het gevolgen kan hebben voor latere, soortgelijke zaken. Volgens de AIVD zitten er momenteel zo'n 140 Nederlanders vast in kampen in het noorden van Syrië.
Onlangs besloten rechters in België en Duitsland dat vrouwelijke Syriëgangers met hun kinderen opgehaald moesten worden. Er volgen in die zaken nog wel hogere beroepen. Nederland haalde eerder na tussenkomst van de rechter al wel twee weeskinderen van Syriëgangers terug.
Volgens Seebregts is het niet mogelijk om de vrouwen en kinderen van elkaar los te koppelen in de zaak, omdat de Koerdische milities willen dat ook de vrouwen worden opgehaald. "En de Koerden zijn daar de baas."
IS-vrouwen in Ankara
Het kort geding staat los van de twee IS-vrouwen die zich woensdag met drie kinderen meldden bij de Nederlandse ambassade in de Turkse hoofdstad Ankara. Ook zij willen graag terugkeren naar Nederland.
Daarmee hebben zij wel voldaan aan de eis van de Staat, waarbij Syriëgangers zich voor repatriëring eerst moeten melden bij een Nederlandse ambassade. Minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid zei vandaag dat hij om de uitlevering van één van de twee vrouwen wil vragen, tenzij Turkije haar zelf berecht. Van de andere vrouw is recentelijk de Nederlandse nationaliteit afgenomen.
De landsadvocaat zei dat de 23 vrouwen ook in aanmerking komen om "begeleid" terug te keren naar Nederland als ze zich melden bij een ambassade of consulaat.
