Op de vlucht voor bosbrand in VS: 'Ik slaap met mijn telefoon onder mijn kussen'

In de Amerikaanse staat Californië woeden zeker 16 bosbranden. Het vuur in het noorden, bij San Francisco, is veruit de grootste. De noodtoestand is daar inmiddels uitgeroepen en er zijn al bijna 200.000 inwoners geëvacueerd.

Eric van der Meer woont al bijna twintig jaar in Petaluma, een stadje ten noorden van San Francisco. Voor het gebied waar hij woont, geldt een evacuatiewaarschuwing. Dat betekent dat hij niet gedwongen is om te evacueren, maar wel alert moet zijn. "Ik slaap met mijn telefoon onder mijn kussen in afwachting van een bericht van de politie", vertelt hij in het NOS Radio 1 Journaal.

Het vuur grijpt razendsnel om zich heen. "Door de heuvels wordt de wind hier heel snel aangewakkerd, met snelheden van zo'n 4 à 5 voetbalvelden per minuut. Daar kan geen brandweer tegenop."

Het enige dat de brandweer hier nog kan doen is nablussen om te voorkomen dat het vuur weer oplaait door de smeulende resten:

Van der Meer woont zo'n 20 minuten rijden van het evacuatiegebied en zo'n 40 minuten van het gebied dat nu in brand staat. Bewoners uit die gebieden komen naar Petaluma, de stad waar hij woont, om onderdak te zoeken. "Zo'n 1500 tot 2000 mensen zitten hier in opvangcentra en kerken."

Het gebied dat nu in lichterlaaie staat brandde twee jaar geleden ook. Toen moest Van der Meer wel evacueren. "Het huis van vrienden van ons is toen volledig afgebrand. Twee weken geleden zijn ze ingetrokken in hun herbouwde huis. Eergisteren zijn ze weer geëvacueerd omdat hun huis weer gevaar loopt."

Elektriciteit

Naast de harde wind is het elektriciteitsnetwerk de grootste tegenstander deze tijd van het jaar. "De elektriciteitspalen en het netwerk zijn hier door de jaren heen heel slecht onderhouden. Denk je in: je hebt een elektriciteitspaal die middenin de nacht omwaait in een droog en bosrijk gebied. Daar slaat een vonk vanaf, dan heb je zo een bosbrand", beschrijft Van der Meer.

Elektriciteitsmaatschappijen zijn daarom verplicht om hun netwerken goed te onderhouden door bijvoorbeeld begroeiing rond masten en kabels te snoeien, zegt correspondent Arjen van der Horst. "Maar daar zit het probleem. Een energiebedrijf als Pacific Gas & Electric, uit die regio, is berucht vanwege het slechte onderhoud."

In 2017 en 2018 was het bedrijf verantwoordelijk voor 1 op de 8 bosbranden in de regio. Inclusief de dodelijkste brand uit de geschiedenis: die van het stadje Paradise vorig jaar, waar 85 mensen omkwamen. Oorzaak: een kapotte hoogspanningskabel.

Het bedrijf heeft echter simpelweg het geld niet om het netwerk beter op orde te krijgen. "Als een brand veroorzaak wordt door jouw kabels en masten dan draai je altijd op voor de kosten. Ook als je alle regels voor onderhoud keurig hebt gevolgd", legt Van der Horst uit. De afgelopen jaren heeft het bedrijf miljarden aan schade moeten betalen, waardoor het nu bijna failliet is.

"Om te voorkomen dat ze dit jaar weer voor al die kosten opdraaien, heeft het bedrijf een voorzorgsmaatregel genomen: het heeft de stroom afgesloten van 2 miljoen klanten om zo geen branden te veroorzaken en dus niet de rekening krijgen."

Klimaat

Bosbranden zijn voor deze tijd van het jaar in Californië heel normaal, maar ze lijken wel erger te worden. "De klimaatverandering heeft het erger gemaakt", duidt Van der Horst. "Het is droger, heter en er is minder neerslag. Daardoor drogen planten en bomen verder uit, in een klimaat dat van zichzelf al droog is."